Tuesday, October 22, 2024

මේ තරම් බත් කන්න ඕනද?


 මේ තරම් බත් කන්න ඕනද?  



ද ලංකාවේ හාල් මිල ගැන ලොකු කතාබහ යනවා පේනවා. අපි ඉස්සර පුරුදු වෙලා හිටියේ බත් ගොඩක් කන්න. පිඟාන මැද බත් හා මාළු කෑල්ලක්, එළවළු දෙක තුනක් වටේට දාගෙන තමයි කන්නේ. කොච්චර බත් කනවද කිව්වොත් සමහර රස දෙයක් තිබුණොත් බත් මරන්න පුළුවන් කියලා කතාවකුත් තියෙනවා. උදාහරණයක් විදිහට "ෂා නියම අඹ මාළුව. බත් මරන්න පුළුවන්".
අමුත්තෙක් ආවත් අපේ අම්මලා ආත්තම්මා ඒ අමුත්තගේ පිඟානට එපා කියද්දි තව බත් මාළු එළවළු බෙදනවා. ඒ ඔවුන්ගේ ආගන්තුක සත්කාර විදිය.
මං ඒ ක්රමය කළේ නෑ. තව ඕන නම් කන්න කියලා ආරාධනා කළා. ඒත් බෙදන්න ගියේ නෑ. ඒක මගේ ආගන්තුක සත්කාරයේ අඩුවක් කියලා හිතපු අයත් ඇති.
ඇත්තටම උස්මුරුත්තාවට එනකම් කන එක සෞඛ්ය සම්පන්න නෑ. ආහාර වෙලේ කාබෝහයිඩ්රේට් ප්රමාණය අඩු කිරීම ක්රමයෙන් කරගන්න පුළුවන්. එක පාරට බෑ. එහෙම කරලා දැන් මං බත් හැන්දකට වඩා කන්නේ නෑ. මස් කැබැල්ලක්, මාළු හෝ ඉස්සෝ වගේ ප්රෝටීන දෙයක් එළවළු සලාද පළතූරු තියේ නම් ඒවා එක්ක තමයි දැන් මං කන්නේ. එයින් ලැබෙන සැහැල්ලු බව සිතට වගේම ගතට සහනයක්.
සමහරු හිතන්නේ සීනි විතරයි නරක කියලා. සීනි ලුණු පිටි (sugar, salt, starch) තුනම නරකයි. අපි කන අලබතල බත් ඇට වර්ග සේරගෙම තියෙන පිටි ඇඟේ දී අන්තිමට සීනි වෙනවා. සීනි ඇඟෙන් ඉවත් කරන්න ඉන්සියුලින් වලට ලොකු බරක් එනවා. ඒක අන්තිමට දරන්නට බැරි වෙනවා. තරබාරු වීම දියවැඩියාව ඊළඟ පෝලිමේ එනවා.
සමබර ආහාර පිඟානක් ඉල්ලුවම මට Meta AI දුන්න එක රූපයේ පෙන්වා තිබෙනවා. නමුත් මට නම් මෙයින් බාගයක් වත් කන්න බෑ. මේ වගේ පිඟානක් ලැස්ති කරන්න ලංකාවේ වැඩිමනත් ජනතාවකට බෑ. නමුත් තියෙන සම්පත් එක්ක රටට ප්රදේශයට ගැළපෙන විදියට කර ගන්න උනන්දුව ඇති නම් බැරි කමකුත් නැතැයි හිතනවා.

Saturday, October 19, 2024

උණුසුම්ය ඒ හිම කිරම

 උණුසුම්ය ඒ හිම කිරම











හිම කිරම තොල ගාමින්

අපි එකට ළංවී ඉඳගෙන හිටිය

නගරය කෙළවර අවන්හලේ

දකූණු මුල්ලේ අසුන් දෙක

තියෙනවද තාම එතනම

හිම කිරම තොලගෑවිට දැනුණු

ලොමුඩැහැ ගැන්වුණු සීතල

මතකයෙන් ගියත් හුඟක් ඈතට

ඔබේ දෙතොල් පළවැනි වතාවට

ඒ වගේම අන්තිම වතාවට

මගේ කම්මුලේ තැබුව

උණුසුම මට දැනේ තාම!

Saturday, October 5, 2024

ලෝක ගුරු දිනය වෙනුවෙන් මතකය තුළ සැරි සරමි.

 ලෝක ගුරු දිනය වෙනුවෙන් මතකය තුළ සැරි සරමි.



මේ උපහාරය ගුරු මවුනි ඔබටය!
ගුරුවරු පහන් ටැඹක් සේ ඍජු ලෙස සිට ගනිමින් සිසුන්ට ඉදිරි මග පෙන්වති. අපේ ජීවිතයේදී හමුවූ ගුරුවරුන් අතරින් අපේ මතකයේ විවිධ ස්වරූප වලින් සටහන් වූ ගුරුවරු ඇත්තාහ. එයින්ද අමතක නොවන විචිත්ර මතකයක් සටහන්ව ඇත්තේ ඒ ගුරුවරුන් අතරෙන් අතළොස්සකගේ පමණි. පාසල් ජීවිතයේදී මා කිසි දිනක ගුරුවරයෙකුගෙන් ඉගෙන ගෙන නැත. සියල්ලෝම ගුරුවරියෝ වූහ. ( එක්තරා අවස්ථාවක උසස් පෙළ සමත් මහින්දයේ අය්යා කෙනෙක් රසායන විද්යාව ටික දිනක් ඉගැන්වූ බව මතකයේ තිබේ.) මේ ගුරුමවුන් අතරෙන් මගේ මතකයේ නොමැකෙන සටහනක් තැබූ කිහිප දෙනෙකුට උපහාරය පිණිස මේ සටහන තබමි.
මා බාලාංශ පන්තියට බාර ගත්තේ සෙනෙවිරත්න ගුරුතුමියයි. මා අඬ අඬා තාත්තා හෝ අම්මා පසුපස ගෙදර දුවන්න හදන විට එතුමිය වේවැල පෙන්වූවා මතකය. එහෙත් ඒ වේවැල කිසිදා හැඬවුනේ නම් නැත. එතුමිය සිසුන්ට තම දරුවන්ට මෙන්ම ආදරය කළා ය. සෙනෙවිරත්න ගුරුතුමිය අකුරු ඉගැන්වූ හැටි ගැන නම් මට මතකයක් නැත. එහෙත් මිදුලේ මහදැනමුත්තා රඟපෑ හැටි මතකයේ තිබේ. ගෝලයෝ රොත්ත හා මහා දැනමුත්තා අපි අතරෙන් තෝරා ගනු ලැබිණ. පද්මිණි හැමවිටම පුවක් බඩිල්ලා වූවාය. මම ඉඳිකටු පැංචා මිස වෙන කෙනෙක් නොවීමි. එළුවා මුට්ටිය ඔළුවේ හිරවී ඇවිදින හැටි ගුරුතුමිය රඟ දක්වා පෙන්වූවාය. එතුමියගේ පුත්රයාද අපේ පන්තියේම ඉගෙන ගත් සිසුවෙකු විය. එදා බාලිකා පාසලේ බාලාංශ පන්තියේ පිරිමි ළමයි දෙදෙනෙක් වූහ. ගුරුතුමියගේ පුතා හා විදුහල් පති තුමියගේ පුතා ඒ දෙදෙනායි. හැබැයි ඒ දෙදෙනා නම් අප බුලි කළෝය. මගේ කකුල් වල වූ තුවාල වලට පුළුන් අලවාගෙන ගිය බැවින් ඔවුන්ට මා 'පුළුන් බබා' විය. සෙනෙවිරත්න ගුරුතුමියගේ ස්වාමි පුරුෂයා අපේ පවුලේ හිතවතෙකු වූ නිසා එතුමිය වරක් හෝ දෙවරක් අපේ ගෙදර පැමිණි බවත් මතකය. එතුමිය ගැන මට ඇති අවසාන මතකය ඉතා දුක්බර සංවේදී එකකි. එවිට මා හත්වන ශ්රේණියේ ඉගෙනුම ලැබුවෙමි. හදිසියේ පාසලින් අප අවමංගල උත්සවයකට සහභාගී කරවනු ලැබිණ. මිය ගොස් සිටියේ මගේ පළමු ගුරුතුමිය සෙනෙවිරත්න මිස් වීම ඇදහිය නොහැකි විය. ඇය සුදෝ සුදු ඇඳුමින් සැරසී පෙට්ටියක උඩුකුරුව වැතිර සිටියාය. මට ඇතිවුයේ මහත් ශෝකයකි.
මීළඟට මට නොමැකෙන මතකයක් එන්නේ හත්වන ශ්රේණියේදී සිංහල විෂය ඉගැන්වූ බ්රැන්ඩිගම්පොළ ගුරුතුමියයි. ඇය සිංහල කාව්ය රසාස්වාදය ඉගැන්වූ ආකාරය මගේ සිංහල දැනුම වර්ධනයට පමණක් නොව කියවීමේ පිපාසාව ඇති කිරීමටත් මේ ලිවීමේ හැකියාවටත් ඉමහත් බලපෑමක් කර ඇති බව මට අද වඩාත් තේරුම් යයි. එතුමිය ගුරු මේසය කොණක ඉඳගෙන රඟ දක්වමින් කවි කියා දුන්නාය. " නිකට ගෙන සිඹ " කියා ජූතක බමුණා ගැන කියන අවස්ථාවේ සිසුවියකගේ නිකට අල්ලා රංගනයක යෙදෙමින් එය අපට කාවැද්දු හැටි ඉතා රසවත්ය. මා ගුරු ජීවිතය ගෙවද්දී ඇතැම් පන්තියක් ලඟින් යන විට පුටුවේ ඔහේ නිදිබරව ඉඳගෙන උගන්වන ඇතැම් ගුරුවරියක් දකින විට අද එවැනි ගුරුවරු නැත්දෝයි ඒ ඉගෙන ගන්නා සිසුන් ගැන මට මහත් දුකක් ඇති විය. ඇතැම් විට මා වැරදි වන්නත් ඇත. ඒ වෙලේ ඉගැන්වූ ගුරුවරියට යම් අපහසුතාවයක් තිබුණා වන්නටත් පුළුවන. කෙසේ නමුත් මගේ දයාබර බ්රැන්ඩිගම්පොළ ගුරුතුමියද මහරගම දී සිදුවූ රිය අනතුරකින් අවාසනාවන්ත ලෙස මියගිය බව මම පුවත්පත් මගින් දැන ගතිමි.
මී ළඟ මතකය මගේ සාමාන්ය පෙළ ජීව විද්යා ගුරුතුමිය වන දේවේන්ද්ර මැතිනියයි. එකල අපි විද්යා විෂය ධාරාවට තෝරා ගනු ලබන්නේ අටවෙනි ශ්රේණි විභාගයෙනි. නමවන ශ්රේණියේ සිට ජීව විද්යාව ඇතුළු විද්යා විෂයයන් ඉගෙනීම ආරම්භ විය. මා සිත් ගත්තේ ජීව විද්යාවයි. දේවේන්ද්ර ගුරුතුමිය හරිම සුන්දරය. ඈ තනි පාට සාරියට මල් මල් හැට්ටයක් ඇන්දාය. මල් මල් සාරියට ගැළපෙන තනි වර්ණ හැට්ට ඇන්දාය. ඇගේ හැට්ටය කෙතරම් එකම පතොරමකට සකස් කර තිබුණේ ද යත් ස්වල්පයක් හෝ එහෙ මෙහෙ වූවොත් ඇගේ සුදු පැහැති පිටෙහි අව්වට පිළිස්සී ගිය තීරුවක, මද දුඹුරු පැහැයක් පෙනීමෙන් ඒ වෙනස අපට කියා පායි. හිසකේ එකම විදියට සීරුවට පීරා පිටුපසට කර සරළ කොණ්ඩ මෝස්තරයක් දැම්මාය. ඇගේ වචන සුමටය, තීව්රය. ඉංග්රීසි බසිනුත් ඉඳ හිට උගන්වයි. මම ගුරුතුමියට මෙන්ම ජීව විද්යාවට ද එකසේ ඇලුම් කළෙමි. මගේ මාසික පරීක්ෂණ ලකුණු අනුව එතුමිය මගේ දක්ෂතා අඳුනා ගත්තාය. ප්රයෝගික වැඩට ගෙදරින් ගෙන යා යුතු දේ මම වහාම සුදානම් කර රැගෙන ගියෙමි. වරක් විවිධ පස් වර්ග ගෙන යාමට නියම විය. මා ඒ සියල්ල මනාසේ අහුරාගෙන රැගෙන ගියෙමි. ඇය මැටි පස් වල සියුම් බව දැක," මේ වගේ ළමයි ඉන්නවා නම් උගන්නන ආස හිතෙනවා " කීවාය. මම පස් වනක් ප්රීතියෙන් පිනා ගියෙමි. ඒ අවුරුදු දෙකේම ජීව විද්යා පන්ති ත්යාගය මා සතු විය. පාසලින් අස්වූ පසු දෙවරක් එතුමිය දැක ගැනීමට හැකි විය. එක වරක් මගේ නැන්දනියකගේ අව මංගල උත්සවයක දීය. ඒ නැන්දා එතුමියගේ මිතුරියකි. දෙවන වර ආදී ශිෂ්යා සංගමයේ ආරාධනයකට එතුමිය පැමිණි වෙලේය. දැන් එතුමිය තම දරුවන් සමග විප්රවාසයේ ඉන්නා බව දැන ගතිමි.
මී ළඟ මතකය දහනායක ගුරුතුමිය ගැනයි. ඇය මට ආදරය කළ තරමට මා ඇයට ආදරය නොකළා යයි මට පසු තැවීමක් තිබේ. එතුමිය මට ඉගැන්වූ ඉංග්රීසි විෂය කලින් එම විෂය ඉගැන්වූ ගුණවර්ධන මියගේ ඉගැන්වීම තරම් මට ඇල්ලුවේ නැත. ඒ නිසා මම දිනක් ඉංග්රීසි විෂය වෙලාවේ පැරණි ගුරුතුමිය සොයා ගියෙමි. මා එහි ඉඳගෙන සිටින විට දහනායක ගුරුතුමිය පැමිණ " පැදුරටත් නොකිය ආව නේද ?" කියා දුකෙන් පවසා ගුණවර්ධන ගුරුතුමියට කියා මා නැවත කැඳවා ගෙන ගියාය. එදා සිට මා ඇගෙන්ම ඉංග්රීසි ඉගෙන ගතිමි. නිවාසාන්තර ක්රීඩා තරගයේදී එතුමිය මා ජපන් ළදැරියක ලෙස සරසා විවිධ ජාතීන් නියෝජනය කරන තරගයට ඉදිරිපත් කළාය. ඇත්තෙන්ම මම ඇයට ආදරය කළෙමි. ඇයද වරක් මට අගනුවර සරසවියේදී හමු වූවාය. මා සරසවි ඒම ගැන සතුටු වූවාය.
චිත්ර ගුරුතුමිය වූ මිස් රූබි අමතක කරන්න කොහෙත්ම බැරිය. ඇගේ මුදු ගැසුණු හිස කෙස් හා සුන්දර මුහුණත් පිළිවෙළට අඳින සාරිත් මිහිරි මතක්යව සිත තුළ අදටත් තැන්පත්ව තිබේ. බුදුගේ ළඟ කොරිඩෝවේ චිත්ර පන්තියේ අපි ඇයගෙන් චිත්ර ඉගෙන ගත්තෙමු. දිය සායම් වර්ණ ඉංග්රීසියෙන් හඳුන්වන හැටි ඉගැන්වුයේ ඇයයි. මම චිත්ර වලට දක්ෂ වූ නිසා ඇගේ ආදරය නොමඳව මට හිමි විය. සාමාන්ය චිත්ර ඇඳීමෙන් ඔබ්බට ගොස් විවිධ උත්සව, තරග ආදිය සඳහා ද අපි චිත්ර ඇන්දෙමු. රූබි මිස් මට කිහිප වරක්ම අගනුවර දී හමු විය. අවසානයේ ඇයට අවසන් සමු දීමට මොරටුවේ ඇගේ නිවසට ගියෙමි.
පාසල් වියේදී මා ලියූ කවි පන්ති තරග වලට ඉදිරපත් කිරීමට පෙර අඩුපාඩු සකසා ගැනීමට උපදෙස් දුන් සමරසිංහ ගුරු තුමිය මගේ මතකයේ කොනකට වී සදාකල්ම ජීවත් වන්නිය. ඒ උපදෙස් අනුව ඉදිරිපත් කරන ලද කවි පන්ති වලට සමස්ත ලංකා ජයග්රහණ හිමිවීම පාසලටම ගෞරවයක් වීම සතුටට කරුණකි. අදටත් කවියක් ලියද්දී ඒ කියූ වදන් මතකයට ගනිමි.
තවත් ගුරු මවු වරුන් කිහිප දෙනෙක් පිලිබඳ සොඳුරු මතක ඡායාවන් නැත්තේ නොවේ. ඒවා මිහිර අමිහිර දෙකම මිශ්ර වූ ඒවාය. මගේ පාසල් ගුරුවරුන් පිලිබඳ මිහිරි මතක සටහන මෙතෙකින් නිම වන්නේය.
Image from the Internet

Tuesday, October 1, 2024

කැලිෆෝනියාවේ කඳුවල බඩගාමී

 

කැලිෆෝනියාවේ කඳුවල බඩගාමී

 














කාලයේ මතකය ගෙන අතගාමී

සිහරාජයේ සිසිලස අරගෙන නාමී

ගිම්හානයේ උණුසුම ඉන් පිස දාමී

කැලිෆෝනියාවේ කඳුවල බඩගාමී

 

දිව ගිලගෙනම එක වැහි බිඳකුදු නැතුව

ගහකොළ සිටින හැටි කිසි වගකුත් නැතුව

තණකොළ මොහොතකින් ඇවිළෙන්නට පැතුව

බල බල නගිමු කන්දට වෙහෙසින් යුතුව

 

ගින්නක් ඇති වුණොත් රැකවරණෙට මත්තේ

වියලුණු බිමේ ගිනි පටි කපලා ඇත්තේ

මව්රට සොඳුරුබව මතකෙට පැන ගත්තේ

නිල්ලෙන් වැහුණු වන බිම් නේ හැම පැත්තේ

 

සුළං කෝඩ දිව විත් අඩුවක් නැතුව

ඇදන් දුවන තරමට වී බලගතුව

අරන් නැගුණු දූවිලි ඉහළට මතුව

බලන් ඉන්න සිදුවුණි කඳුලින් යුතුව

 

ගිම්හානයේ සරතැස දුක දරාගෙන

වස්සානයක් ළඟ නැති මුත් එබීගෙන

සිත්මානයේ සිතුවම් නෙක මවාගෙන

ඇස් මානයේ වනපස මල් පිපීගෙන

 

වමාරා කකා ඔහෙ කම්මැලි කමට

හරකුන් හිටියෙ කරවී කට්ට අව්වට

චිප් එල්ලා ඇතත් උන් හැමගෙ කන් යට

හණ ගැහු අකුරු මොකටද මන්ද උන් පිට

 

මුදුනට නැගී ඇස් යොමු කළා රවුමට

කුදු බව දැනුණි ඈතින් පෙනෙන රට තොට

හඳුනණ කිසිත් නැත එක වගේ වටපිට

කඳුයනු කිසිත් නොව පාඩම්ය අපහට