ඇවිත් යන්න එන්න

හිම ඉඳිකටු ගත ඇනෙන
මේ සීතල ශිශිර ඍතුවේ
ඔබේ හිරිවැටුණු දෙපා
සතපන්න මෙහි එන්න

හදවත ද හිම වගේ
ගල්ගැසෙන රාත්‍රියේ
ඔබ ගයන  දුක් ගීතයේ
සිහින් හඬ මට ඇසේ

මේ කුටිය තාමත් උණුසුම්ය
දැන් ඔබේ මතකයෙන් ගිලිහී
ඈතින් ඈතටම ගිහින් ඇති
එදා විඳි ඒ උණුසුම් සුසුම්

සෙනෙහසේ ගින්දරෙන්
ඇවිල ගිය ගිනිදැල්ල
නොනැවති දැල්වෙන එළිය
ඔබට මග කියාවි කවුළු දොරෙන්

හිරු පායා එන ඇසිල්ලේ
හිනැහෙන සමන් පිච්ච මල්
ඔබ අතින් සිටවූ මල් වැලේ
අඩු නැතිව පිපෙනවා  අදටත්

එන්න ඔබ ඇවිත් යන්න එන්න
විඳින්න මේ මල් සුවඳ විඳින්න
තනිවූ පැල්පතේ හිඳ මා
මග බලන් ඉන්නවා  තාමත්

Photo by Vidar Nordli-Mathisen on Unsplash

Memories of California....

Telling me the truth it's the end of another year,
Chilly grey cold winter is slowly  peeping.
Recalling me the time we spent together
Can you remember our lovely roses withering

I planted curry leaf seeds on wet papers,
They sprouted happily feeling the summer warmth,
I looked after them; when they were little kids,
Placing the pots to face the sun on the window pane.

You told me  they are now young adult boys!
And help you to prepare your delicious meals,
But how is that orange kid ; your baba's favorite?
He and I decided  together to plant it in that place...

Rainbow colors;colors of the backyard flowers,
Birds that built nests but failed rearing their kids,
Locusts hiding in bushes and ate my chili leaves,
I could  feel, the soft wings of yellow butterflies.

More than grass in the lawn, were Portulaca plants,
One by one I uprooted them before the sun rise
Without saying good bye after the winter had arrived,
Suddenly all of them disappeared;What a surprise?

It was a cold grey early morning  in December,
You surprised me showing grass in the park.
All over there was a carpet of tiny snowflakes,
And it's a rare thing to see snow in Bakersfield.

Sunflowers started to wither giving so many seeds,
I collected and collected them in empty yogurt bins,
If you search in the corners of your pantry cupboards,
You'll find them playing peekaboo in the safe proper place.

My garden here is empty now, no flowers to bloom,
No fruits on the trees and no birds to be seen,
Nightingales rarely sing in the sweet dreams,
The sun rises in the mornings and sets in the evenings.

Beautiful Butterflies - The Common Leopard

කඩදාසි විත්ති

 

කඩදාසි විත්ති

                              පිළියන්දල මධ්‍ය විද්‍යාලයීය සිසුන් අත් කඩදාසි සෑදීමේ නිරත වෙමින් 

හැඳින්වීම

සයිබර් අවකාශය කොතරම් පුළුල් වුවද අද දවසේද කඩදාසි මානව සමාජය තුළ අත්‍යවශ්‍ය අංගයක් ව ඇත්තේය. අනාගතයේදී ද එය එසේ වනු ඇති බව මගේ විශ්වාසයයි.

ශාක, පිදුරු හෝ වෙනත් තෘණ වර්ග වලින් ලබා ගන්නා සෙලියුලෝස් තන්තු එකට තදකර වියලා ලබා ගන්නා තුනී නම්‍යශීලී තහඩු කඩදාසි ලෙස හැදීන්විය හැකි ය.  සෙලියුලෝස් යනු ශාක සෛල බිත්තිවල සංඝටකයක් ව පවතින එබැවින්ම මේ පෘතුවිතලය මත සුලබතම සංකීර්ණ කාබනික රසායනික ද්‍රව්‍ය වේ.

කඩදාසි බහුවිධ කාර්යන් සඳහා භාවිතා වේ. එනම් ලිවීම, මුද්‍රණය, පිරිසිදු කිරීම, වෙනත් නිර්මාණ සෑදීමට ගැනීම ඒ අතරවේ.

අරමුණ

කඩදාසි අප වෙත එයි. අපි ඒවා මිලදී ගනිමු. භාවිතා කරමු. ඉවත ලමු . එහෙත් කඩදාසියේ ඇරඹුම  කෙසේද? කොතැනද? කඩදාසි සෑදීම, භාවිතයෙන් පසු ඉවත ලෑම නිසා යම් අනර්ථයක් සිදුවේද? , කඩදාසි ප්‍රතිචක්‍රීකරණය යනු කුමක්ද ? එය සිදු කරන්නේ කෙසේද ? යන්න විමසා බැලීම මේ ලිපියේ අරමුනයි.

කඩදාසියේ ඉතිහාසය

අවුරුදු 5000 කට පමණ පෙර ඊජිප්තුවේ නයිල් ගංගා ඉවුරුවල වැඩුණු පැපිරස් ( Cyperus papyrus) නම් පන් වර්ගයක බඩයෙන් ලබාගත් කඩදාසි වැනි ඝන ද්‍රව්‍යක් ලිවීම සඳහා භාවිතා කරන ලදී. පැරණි ඊජිප්තු, රෝම හා වෙනත් මධ්‍යධරණී ශිෂ්ටාචාරයන් ලිවීමට භාවිත කල මෙමෙ ද්‍රවයන් පොදුවේ tapa ලෙස හැඳින්වූ අතර ඒවා ලබා ගැනීමට පැපිරස් බඩය පමණක් නොව පේපර් මල්බෙරි, නුග පවුලේ ශාක හා Daphna ශාකයේ පොත්තද යොදාගෙන ඇත. නමුත් මේවා නිපදවූ ක්‍රමය කඩදාසි නිපදවන ක්‍රමයෙන් හාත්පසින්ම වෙනස් විය.   කඩදාසි සෑදීමට මත්ගාන ලද සෙලියුලෝස් තන්තු භාවිතකරනු ලබන අතර පැපිරස් වැනි ද්‍රව්‍ය වල තන්තු ශාකයේ තිබු ආකාරයෙන්ම තද කර සාදන ලදී.

කඩදාසි ( paper) යන වචනය Papyrus නම් ලතින් වචනයෙන් බිදී ආවකි. පැපිරස් ශාකය අමුද්‍රව්‍ය ලෙස මුලික වීම එයට හේතුව වේ. එහි මුලය Papuros නම් ග්‍රීක වචනයකි.

කඩදාසි නිපදවීමේ ආරම්භය ක්‍රි.ව. දෙවන ශතවර්ෂයේ චීනයේ ලී යැන් හි  සිදු වී ඇත.එනම් ක්‍රි.ව. 105 තරම් ඈතදීය.  චීනයේ සායි ලූන් විසින් සිය 14 වැනි වියේදී ලොව ප්‍රථම කඩදාසි සෑදීමේ ක්‍රමය හෝටී අධිරාජයාට ප්‍රකාශයට පත් කළේය. එම කඩදාසි පැරණි රෙදි, මාලුදැල්, තෘණ හා ගස්වල පොතු මිශ්‍රණයකින් සාදන ලදී. නමුත් කඩදාසි පිළිබද මුල්ම පුරා විද්‍යාත්මක සාක්ෂිය ලැබෙන්නේ ක්‍රි.පු. දෙවන ශතවර්ෂයේ චීනයෙනි. වත්මන් කඩදාසි කර්මාන්තයේ ප්‍රමුඛයා වන්නේද චීනයයි. ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය දෙවන තැන රැඳේ. 13 වන ශත වර්ෂයේදී කඩදාසි පිළිබද දැනුම චීනයේ සිට මද පෙරදිග හරහා යුරෝපයට පැතුරුනි. එහිදී ප්‍රථම ජල බලයෙන් ක්‍රියාකරන කඩදාසි කම්හල ස්පාඤ්ඤයෙදී ඇරබුණි.  1719 දී Rene de Reaumurකඩදාසි සැදීමට අවශ්‍ය තන්තු ලීවලින් ලබා ගත හැකිය යන අදහස ඉදිරිපත් කළේය..  19 වන සියවස වන විට කඩදාසි සුලබ විය.

අද ප්‍රධාන වශයෙන් කඩදාසි සැදීමට සෙලියුලෝස් තන්තු ලබා ගන්නේ ලී වලිනි. එපමණක් නොව කඩදාසි ප්‍රතිචක්‍රීකරණය ද කඩදාසි නිපදවීමේ ක්‍රියාවලියේම කොටසක් ලෙස සැලකේ.

කඩදාසි සෑදීමේ ක්‍රියාවලිය හා බැඳුනු පරිසර දුෂණය

කඩදාසි සෑදීම සඳහා  සෙලියුලෝස් තන්තු අවශ්‍ය වේ. ශාක වලින් සෙලියුලෝස් තන්තු වෙන් කර ගැනීම එතරම් පහසු කාර්යයක් නොවේ. එයට හේතුව ශාක සෛල බිත්තිවල සෙලියුලෝස් තන්තු වියුක්තව නොතිබීමයි. ඒවා  ලිග්නින්, පෙක්ටින් , රෙසින්, සිලිකා, හෙමි සෙලියුලෝස් , මැලියම්, වැනි තවත් බොහෝ සංයෝග සමගත් ඉටි තෙල් වැනි ලිපිද සංයෝග සමගත් බැදී පැවතීම එයට හේතුවයි. එබැවින් සෙලියුලෝස් තන්තු මේ අනිකුත් ද්‍රව්‍ය වලින් වෙන්කර ගත යුතුය. මේ සඳහා අමුද්‍රව්‍ය මෘදු කිරීමේ ද්‍රව්‍ය සමග මිශ්‍ර කල යුතුය. ඒ සඳහා ප්‍රභල හෝ දුර්වල ක්ෂාර යොදා ගැනේ. ප්‍රභල  ක්ෂාර සමට ඉතා අහිතකරවන අතර පරිසරය දුෂණය කරයි. මේ හැර තන්තු සුදු පැහැ ගැන්වීමට විරංජන කාරක දැමිය යුතුය. එනයින් බැලූ කල අමුද්‍රව්‍ය වලින් කඩදාසි සෑදීම කිහිප ආකාරයකින්ම පරිසරය දුෂණය කරයි. මෙය Paper Pollution ලෙස හැඳින්වේ. කඩදාසි කම්හල් වාතය,පස, ජලය යන පරිසරයේ ප්‍රධාන අංග තුනම දුෂණය කරයි. මෙය කැනඩාවේ සහ එක්සත් ජනපදයේ තෙවැනි විශාලතම දුෂණ ප්‍රභවය වේ. වසරකට දුෂක  කි.ග්‍රෑම් මිලියන 100 ක් මුදා හරී.   කඩදාසි හා පල්ප නිපදවීම මුළු ලොව පුරා  තෙවැනි විශාලතම ශක්ති පරිභෝජනය ද සිදු කරයි. මෙම කර්මාන්තය සඳහා ජලය අනිකුත් සෑම කර්මන්තයකටම වඩා යොදා ගැනේ.

පසුගිය වසර හතළිහ තුල කඩදාසි පරිභෝජනය 400% කින් ඉහළ ගොස් ඇත. හෙළන ශාක වලින් 35% ඒ සඳහා යෙදවේ

මේ හැර නයිට්‍රජන් ඔක්සයිඩ , සල්ෆර් ඩයොක් සයිඩ්, කාබන්ඩයොක්සයිඩ් යන වායු ද මේ කර්මාන්තයේ දී වායු දුෂක ලෙස නිකුත්වේ. නයිට්‍රජන් ඔක්සයිඩ හා සල්ෆර් ඩයොක් සයිඩ් අම්ල වැසි ඇති කරන අතර කාබන්ඩයොක්සයිඩ් හරිතාගාර ආචරණය මගින් කාලගුණ විපර්යාසය කෙරෙහි බලපායි. අපජලය  පිටකිරීමේදී ඒ සමග ලිග්නින්, මද්‍යසාර , විරංජන කාරක ක්ලොරේට, ලෝහ පිට කරයි. ඉවත ලන කඩදාසි භූ පිරවුම් වලටද යොදනු ලැබේ.

මේ අතරම අද කඩදාසියෙන් පරසරයට සිදුවන්නේ අනර්ථයක් නොවන බවටද මතයක් පවතී. එනම් පරසරයට අහිතකර නොවන රසායන අද දියුණු කර ඇති බවත්, කඩදාසි තුල කාබන් සංචිත වීම නිසා පරිසරයෙන් කාබන්ඩයොක්සයිඩ් ඉවත් වන බවත්, කෘෂිකර්ම කටයුතු ආදියට ඉවක් බවක් නොමැතිව වනන්තර විනාශ කරන අතර කඩදාසි කර්මාන්තයේදී වනාන්තර මනා පාලනයක් ඇතිව පවත්වා ගන්නා  බවත්ය.

කඩදාසි ප්‍රතිචක්‍රීකරණය

ඉවතලන කඩදාසි ප්‍රතිචක්‍රීකරණ ක්‍රියාවලිය ඇරඹුනේ කෙදිනක කොහිදීද?  කඩදාසියේ ආරම්භක අවධියේ කඩදාසි හා ඒ ආශ්‍රිත නිෂ්පාදන රත්‍රන් වලටත් වැඩ දුලබ විය. එබැවින් කඩදාසි නැවත භාවිතය මුලින්ම ඇරබෙන්නේද ඊජිප්තු අධිරාජ්‍යයේය. ලියන ලද පැපිරස් තහඩු මකා නැවත ලිවීමට ගන්නා ලදී. මෙය ප්‍රතිචක්‍රීකරණය නොව ප්‍රති භාවිතයයි.

ප්‍රතිචක්‍රීකරණය පිලිබඳ ප්‍රථම සාක්ෂිය 1031 දී ජපානයෙන් හමුවේ. ජපන් රජය විසින් පැරණි කඩදාසි නැවත පල්ප බවට පත් කර නැවත කඩදාසි සෑදිය යුතු බවට නියෝගයක් පනවන ලදී.  ඉන් පසු ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ 1690 දී පමණ පළමු කඩදාසි ප්‍රතිචක්‍රීකරණ කම්හල පෙන්සිල්වේනියා හි පිලඩෙල්පියා වල ආරම්භ විය. එහි අයිතිකරු වුයේ විලියම් රිටන්හවුස් ය. අමුද්‍රව්‍ය ලෙස ගන්නා ලද්දේ රෙදි හා වැරහැලිය. 1750 දී බෙන්ජමින් ෆ්‍රැන්ක්ලින් පැරණි කඩදාසි ප්‍රතිචක්‍රීකරණය ආරම්භ කළේය.

ප්‍රථම ලෝක යුද්ධය සමයේදී කඩදාසි හිඟ වුයෙන් ප්‍රතිචක්‍රීකරණයට නව උද්යෝගයක් ඇතිවිය.   1929 දී  කොටස් වෙළදපොළ කඩාවැටීමත් සමග නව කඩදාසි සෑදීමට අමුද්‍රව්‍ය ලබා ගැනීම අපහසු වූ නිසා ප්‍රතිචක්‍රීකරණයෙන් කඩදාසි සාදන ලදී.  1940 – 1950 දක්වා නැවත නව කඩදාසි (virgin paper) මුල් තැන ගැනීම නිසා ප්‍රතිචක්‍රීකරණ ක්‍රියාවලිය පසුබෑමකට ලක්විය. 1970 ගණන් වනවිට කඩදාසි භාවිතය අධික වීමත් සමග ඉවතලන කඩදාසි බැහැරලීමේ ගැටලුව පැන නැගුණි.  1988 දී කැලිෆෝනියා ප්‍රාන්ත රජය 50% ප්‍රතිචක්‍රීකරණ කඩදාසි සහිත අපද්‍රව්‍ය පමණක් මිලදී ගැනීමට තීරණය කළේය. මෙය අනෙකුත් ප්‍රාන්ත වලටද පැතිරී 1993 වන විට ප්‍රතිපත්තියක් බවට පත් විය.  පසුගිය වසර කිහිපය තුල හරිත සංකල්පයත් සමග ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කරන කඩදාසි ප්‍රමාණය භූ පිරවුම් වලට ගන්නා කඩදාසි ප්‍රමාණයට වඩා වැඩි විය.

ඇමරිකානු එක්සත් ජනපද පරිසර ආරක්ෂණ ඒජන්සිය (EPA) මගින්  ප්‍රතිචක්‍රීකරණය ආරම්භක කඩදාසි නිපදවීමට වඩා 35% ක් අඩුවෙන් ජලයද 74% ක් අඩුවෙන් වාතයද දුෂණය කරන බව අනාවරණය කරගෙන ඇත.

ශ්‍රී ලංකාවේ කඩදාසි කර්මාන්තය

ශ්‍රී ලංකාවේ කඩදාසි කර්මාන්තය 1955 දී වාලච්චේන කඩදාසි කර්මාන්ත ශාලාවෙන් ඇරඹුනි. එය ශ්‍රී ලංකාවේ පැරණිතම කර්මාන්තයයි. 1958 දී එය නැගෙනහිර කඩදාසි කර්මාන්ත සංස්ථාව ලෙස නම් කරන ලදී. 1976 දී ඇඹිලිපිටිය දී දෙවැනි කඩදාසි කර්මාන්ත ශාලාව අරඹන ලදී. එය ජාතික කඩදාසි  සංස්ථාව ලෙස පසුව  නම් කරන ලදී. 2011 දී මෙය පුද්ගලීකරණය කරන ලදී. 1992 හි දී ජාතික කඩදාසි  සංස්ථාව සීමාසහිත සමාගමක් බවට පරිවර්තනය කරන ලදී. කඩදාසි ආනයන නීති ලිහිල් කිරීමත් සමග මෙහි නිෂ්පාදනය බිඳවැටුණු අතර යුද්ධයේ බලපෑමද මේ පසුබැස්මට බලපා ඇත . කෙසේ හෝ 2015 හි දී කම්හල වසා දැමුණු  බව ඒ පිලිබඳ මේ ලියුම්කරු විසින් කරන ලද විමසීමේදී අනාවරණය විය.

ශ්‍රී ලංකාවේ කඩදාසි ප්‍රතිචක්‍රීකරණය

ශ්‍රී ලංකාවේ කඩදාසි ප්‍රතිචක්‍රීකරණය මගින්  කඩදාසි සෑදීම පිලිබඳ ප්‍රබෝධයක් ඇති වුයේ 1972 නව අධ්‍යාපන ප්‍රතිසංස්කරණයත්  සමගය. එම ප්‍රතිසංස්කරණය මගින් සංවර්ධනය කළ විෂය මාලාවේ ප්‍රාග් වෘත්තීය නම් විෂයක් සඳහා සතියට කාල ඡේද 7ක් වෙන්විය. මෙයින් එක කාල ඡේදයක් රටේ ස්වාභාවික සම්පත්,මිනිස් සම්පත් , එම සම්පත් දියුණු කරගන්නා අන්දම ආදී කරුණු ගැන හැදෑරීමටද ජ්‍යාමිතික හා යාන්ත්‍රික ඇඳීම පුහුණු කිරීමටද වෙන්විය. ඉතිරි කාල ඡේද හය ප්‍රාග් වෘත්තීය විෂය i හා ප්‍රාග් වෘත්තීය විෂයii සඳහා වෙන්විය.

ප්‍රාග් වෘත්තීය විෂය i යටතේ කෘෂිකර්මය, ඛනිජ විද්‍යාව, ගෘහ විද්‍යාව, හා ලෝහ,මැටි,හා පේෂ කර්මාන්තයද ඉගැන්වුනි. ප්‍රාග් වෘත්තීය විෂය ii යටතේ ප්‍රදේශයේ කෙරෙන කිසියම් කර්මාන්තයක් ඉගැන්වුනි. කඩදාසි,මැණික්, ධීවර, උළු , ගඩොල් වැනි කර්මාන්ත මේ සඳහා තෝරා ගැනුනි. එවකට කළුතර  ම්යුසියස් ගුරුවිදුහල්පතිව සිටි  ඉන්ද්‍රපාල අබේවීරට අනුව ප්‍රාග් වෘත්තීය විෂය පිලිබඳව මේ රටේ පමණක් නොව විදේශීය රටවලද , අධ්‍යාපනඥයින් ගේ විශේෂ අවධානය යොමුවී ඇත. යුනෙස්කෝ විද්‍යාඥයින් පවා මෙබඳු නව විෂයක් හඳුන්වා දීම සම්බන්ධයෙන් ප්‍රශංසා මුඛයෙන් කථා කොට ඇත. එහෙත් අපේ රටේ ඇතැම් දෙමව්පියන් මෙන්ම පටු පරමාර්ථයන්ගෙන් අනුන ඇතැම් උගතුන්ද එවකට තිබු රජයට ප්‍රහාර එල්ල කිරීමේ යෙදී සිටි සමහර නිලධාරීන්ද මෙම විෂය සම්බන්ධයෙන් වැරදි ආකල්ප පතුරුවා හැරියහ. ළමුන් විසින් තෝරා  ගනු ලබන ප්‍රාග් වෘත්තීය විෂයට අනුව ඔවුන්ගේ අනාගත රැකියාව තෝරා ගැනීමට සිදුවන බව එවැනි එක දුර්මතයකි. නමුත් මෙම විෂයයන් ඉගැන්වීමේ අරමුණ වුයේ  කිසියම් රැකියාවක් ඉගැන්වීම නොවේ. එසේම කිසිම ළමයකු ඉගෙන ගන්නා ප්‍රාග් වෘත්තීය විෂයක් අනුව ඔහුට හෝ ඇයට අනාගතයේ රැකියාවක් තේරීමටද සිදුනොවේ. සියලුම ළමුන් ප්‍රාග් වෘත්තීය විෂයයන් උගත යුතුවූ නමුත් ඔවුනට කැමති රැකියාවක් අනාගතයේදී තෝරා ගත හැකි විය.

මෙම විෂයයන් ඉගැන්වීමේ අරමුණු තුනක්  විය.

1. එදිනෙදා ජීවිතය සඳහා අවශ්‍ය හසුරු කෞශල්‍යතා  ලබා දීම.

2. දරුවන්ට ශ්‍රමයේ වටිනා කම පිළිබඳව වටහා දීම.

3. දරුවන් තුල වැඩකිරීමේ ආශාවක් හා උනන්දුවක් ඇති කිරීම.

දැන් මේ සියල්ල වෙනස් වී ගොස් ඇති අතර නිසි පරිදි පැළයක් සිටුවීමට පවා නොදත් බහුතරයක් සිටින කෘෂිකාර්මික රටක් මෙන්ම ඉඳිකට්ටේ සිට සියල්ල විදේශවලින් ගෙන්වන රටක් බවට අප රට පත්වී ඇත. වැඩ කිරීමට වඩා නිකම් කාලය ගතකර මුදල් උපයන ක්ෂේත්‍ර  සියල්ලෝම සොයති.

ප්‍රාග් වෘත්තීය විෂය වශයෙන් අත්කඩදාසි  සෑදීම ගාල්ල දිස්ත්‍රික්කයේ උනන්විටිය මහා විද්‍යාලයෙන් ආරම්භ විය.  එයට මුලිකත්වය ගෙන කටයුතු කලේ අත්කඩදාසි විශේෂඥ රිචඩ් පෙරේරා මහතාය. අත් කඩදාසි පිළිබඳව අප රටේ කිසිවකුටත් නොතිබූ විශේෂඥ පුහුණුවක් හා දැනුමක් ඔහු සතු විය. කඩදාසි කර්මාන්තය සඳහා එම විදුහලේ කඩදාසි පර්යේෂණ හා සංවර්ධන අංශයක් පිහිටුවනු ලැබීය. උනන්විටිය මහා විද්‍යාලය මේ විෂය ආරම්භ කර ඉතා සාර්ථකව පවත්වා ගෙන යන ලද අතර අත්කඩදාසියේ මුද්‍රිත කඩදාසි විත්ති ( Paper News) නම් පුවත්පතක්ද පවත්වාගෙන ගියේය.

එම අවදියේදී එනම් 1975 දී අත්කඩදාසි නිෂ්පාදනය පිලිබඳ ගුරු පුහුණු පාඨමාලාද පවත්වා තිබේ. ඒ පිලිබඳ එක් අවුරුදු කාර්මික පාඨමාලාවක් රත්මලානේ කණිෂ්ඨ කාර්මික ආයතනයේ ආරම්භ කරන ලදී. 1976 දී රත්මලානේ අත්කඩදාසි කම්හලක්ද ආරම්භ විය. මේ කාලයේ නැගෙනහිර කඩදාසි සංයුක්ත මණ්ඩලයද ක්‍රියාත්මක වී තිබිණ.

කඩදාසි ප්‍රති චක්‍රීකරණයේ  වත්මන් තත්වය

අද වන විට ලෝකයේ ප්‍රතිචක්‍රීකරණ කඩදාසි 100 % ක්ම ජලප්‍රතිරෝධී ආහාර ඇසුරුමේ සිට තියුණු ග්‍රැෆික් නිර්මාණය කරන කඩදාසි දක්වා දියුණු වී ඇත.  කඩදාසි කර්මාන්තය යන්න ට අද මුලාරම්භක කඩදාසි මෙන්ම ප්‍රතිචක්‍රීකරණ කඩදාසි ද  ඇතුළත්ය.

නුතන කඩදාසි ප්‍රතිචක්‍රීකරණය පහත සදහන් පියවර මත පදනම්වේ.

1. භාවිතා කඩදාසි මෘදුකාරක දැමු ජලයේ පෙන්වීම.

2.  ඒවා කොටා රත්කර නැවත සෙලියුලෝස් තන්තු ලබා ගැනීම.

3. පෙරහන් තිර මගින් පෙරා ගැනීම. ( ප්ලාස්ටික් ආදිය ඉවත් කිරීමට.)

4. මිශ්‍රණය පිරිසිදු කිරීම.

5. තීන්ත ඉවත් කිරීම.

6. විරංජනය

7. කඩදාසි සෑදීම.

ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රතිචක්‍රීකරණ කඩදාසි නිපදවීම පුද්ගලික ව්‍යවසායකයින් කිහිප දෙනෙකු විසින් හා ඇතැම් නගරසභා මගින් දැනට කරගෙන යනු ලැබේ. නිදසුනක් වශයෙන් කෑගල්ලේ මැක්සිමස් සමාගම දැක්විය හැකිය. ඔවුන් කඩදාසි නිපදවීම සඳහා භාවිත කල කඩදාසි සහ අලින්ගේ වසුරු යොදා ගැනීම විශේෂත්වයකි.

2002 වර්ෂයේදී පමණ මධ්‍යම පරිසර අධිකාරිය මගින් පරිසර නියමු වැඩසටහන ක්‍රියාත්මක වන පාසල් වලට අත්කඩදාසි, නිෂ්පාදනය නැවත හඳුන්වා දෙන ලද අතර පිළියන්දල මාධ්‍ය මහා විද්‍යාලයේ පරිසර නියමු කණ්ඩායම භාර ආචාර්යවරිය වශයෙන් හා පරිසර නියමු කලාප කොමසාරිස් වරිය වශයෙන් මේ ලියුම්කරු  විසින් එය සාර්ථකව ක්‍රියාත්මක කරන ලදී. වෙළඳපොළ ඉලක්ක කර නොගත් නමුත් ප්‍රදේශයේ හා ඉන් බැහැර ප්‍රදේශ වල පාසල් වල දරුවන්ටත්, ශ්‍රී ලංකා විද්‍යා ගණිත අධ්‍යාපන සංගමයේ අනුග්‍රහය මත දුරබැහැර ප්‍රදේශවල පාසල් දරුවන්ටත් මේ පිලිබද  ප්‍රයෝගික වැඩමුළු හා ප්‍රදර්ශන පවත්වන ලදී. පිළියන්දල මධ්‍ය මහා විද්‍යාලයේ පරිසර නියමු ජනාධිපති පදක්කම් ලාභී මිත්‍ර ශිරාන් ශිෂ්‍යයාගේ අත්කඩදාසි නිර්මාණ ඒවා ව්‍යාප්ත කිරීම පිලිබඳ ව්‍යාපෘතියට 2006 වර්ෂයේ ශ්‍රී ලංකා විද්‍යාභිවර්ධන සංගමයේ පරිසර අංශයේ ප්‍රථම ස්ථානය ද හිමිවිය.

මිත්‍ර ශිරාන් ශිෂ්‍යයාගේ ජයග්‍රහණය ගැන  2006 Daily Mirror පුවත් පතේ පළවූ ලිපිය 

© 2019 Malini Ganewatta All rights reserved. 

මුලාශ්‍ර :

http://www.buschsystems.com/recycling-bin-news/2014/05/a-brief-timeline-of-the-history-of-recycling/

http://www.paperrecycles.org/about/the-history-of-paper retrived on 21st Feb 2017

http://www.paperrecyclingcoalition.com/recycled/index.php/faqs/the-history-of-papermaking/

https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_paper

http://www.paperonline.org/history-of-paper

http://www.paperrecycles.org/about/the-history-of-paper

කඩදාසි විත්ති , 1975 දෙසැම්බර් 1  කඩදාසි නිෂ්පාදන තොරතුරු ඇතුලත් පාසල් පුවත්පත ,කඩදාසි පර්යේෂණ හා සංවර්ධන අංශය , මහා විදුහල, උනන්විටිය .

© 2019 Malini Ganewatta All rights reserved. 

ඉම

දවස පුරා ප්‍රතාපවත්ව ලෝවැසි ජීවීන්ට තම සුවිසල් මෙහෙය ඉටු කළ හිරු ඈත ක්ෂිතිජයෙන් තම විවේකය පතා නොව, ලෝකයේ අනික් පැත්තට සේවය ලබා දෙනු වස් ගමන් කිරීමට ආසන්නව, මළානික තඹ පැහැය සැම දෙසටම විහිදුවමින් සෙමින් සෙමින් ඇදී යනු පෙනිණ. හෝ හෝ හඬ නගමින් අනවරතව සුදෝ සුදු පෙණ කැටි විසුරුවමින් මුහුදු රළ නැගී විත් වෙරළේ හැපී බිඳෙයි. නැවතුමක් නැත. පෙණ කැටි වල සුදු පැහැයට හිරුගේ රැස්වල තඹ පැහැය තැවරී රන් මෙන් බැබලෙයි. බලා සිටීමෙන් සිතට ඇති වීමක් නැති දසුනකි. මේ වගේ බලා සිටීම එපා වීමක් නැති අනිකුත් දේවල් මොනවා දැයි සිතන්නට මගේ සිත වෙහෙසෙයි. අලි පැටවුන්ගේන්ගේ සුරතල් හැසිරීම, දුම්රියේ ගමන එයින් කිහිපයක් බව මතක් වෙයි.

වෙරළේ සෙල්ලම් කරන අනිකුත් දරු දැරියෝත්, දෙමවුපියෝත් අපට බොහෝ ඈතින් සිටිති. ඔවුන් කුඩා මිනිස් රූ ලෙස වැල්ලේ විවිධ ක්‍රීඩාවන් හි නියැලෙනු ඈතින් වුවත් යන්තමින් පෙනෙයි. තවත් තැන් කිහිපයක ගල් පර මත අල්ලාප සල්ලාපයේ යෙදෙන පෙම්වතුන්ය. ඔවුන්ගේ යොවුන් සිත් තුළ දහසකුත් එකක් අනාගතය අරමුණු කරගත් සිහින ඉපදෙමින් ඇතිවාට සැකයක් නැත. යෞවන ප්‍රේමය සුන්දරය. විචිත්‍රවත් ය. ඒ සුන්දරත්වය විඳීමට අකමැත්තෝ කවුරුන් ද ? නොගැඹුරු මුහුදු දියේ ජල ක්‍රීඩා කරමින් ස්නානය කරන පිරිසක් ද තරමක් ඈතින් සිටිති. ලවණ මිශ්‍රිත මුහුදු සුළං ආඝ්‍රහණය කිරීමත් මුහුදු ජලය ස්නානය කිරීමත් ශරීර සෞඛ්‍යට හිතකර ය යනුවෙන් මතයක් දකුණේ ජීවත් වන අප අතර ඇත. මම ගැඹුරු හුස්මක් වුවමනාවෙන්ම උඩට ඇද්දෙමි. අප සිටින තැන කිසිවෙකුත් නැත. මා මේ හුදකලා තැන තෝරා ගත්තේ කරුණු කිහිපයක් මුල් කර ගෙනය.

වෙරළාසන්න ශාක ප්‍රජාවේ වෘක්ෂ කලාපයේ පොල් ගස් පෙළ අපට මදක් පිටුපසින් වෙරළ තීරය දිගේ  එක දිගට විහිද ගොස් තිබෙණු මට දර්ශනය වේ. පොල් අතු සුළඟට එක් දිශාවකටම නැමෙයි. හුදකලා වූ මුහුදු බිං තඹුරු වැල් කිහිපයක් වැල්ල බදාගෙන රැල්ලෙන් ගැලවී නොගොස් රැඳී සිටීමට මහා සටනක් කරයි. ඒවායේ මල් කිහිපයක් ද ඇතත් ඒවායේ වර්ණය මට පෙනෙන්නේ නැත. මේ වෙලාවට ඇසේ කේතු සෛල නොව යෂ්ටි සෛල ක්‍රියාකාරීවන  බව මට මතක් වෙයි. කේතු වර්ණ හඳුනා දෙයි. වර්ණය පෙනීමට නම් හොඳට ආලෝකය තිබිය යුතුය. මා විධිමත් අධ්‍යාපනය ලැබූ විෂය ක්ෂේත්‍රයට පරිබාහිරව පොත පත කියවීමෙන් උගත් ජීව විද්‍යාවට අදාළ කරුණු  මේ වෙලාවේ මතක් වෙන්නේ ඇයි ? විද්‍යාව දියුණු වෙමින් තිබීම කෙතරම් හොඳ දෙයක් ද ? ලෝකයේ කොතැනක හෝ මේ මොහොතේත් විද්‍යාත්මක පර්යේෂණ සිදු වනවා ඇත. දැනට සුව කිරීමට අපහසු රෝග සඳහා ඖෂධ සොයා ගැනීමේ පර්යේෂණ ද ඒ අතර ඇති.  විද්‍යාත්මක සොයාගැනීම් වල යම් අහිතකර පැත්තක් එහි ඇත් නම් ඒ ධනයම ,බලයම අරමුණු කරගත් ලෝකය විසින් ඒවා  නරකට යොදාගැනීම නිසා මිස සොයා ගැනීම් වල නරකක් නිසා නොවන බව මගේ අදහසයි. .

දැරිය නිහඬවම සිප්පි කටු අහුලා ඈ අත ඇති කුඩා බඳුනට එකතු කළාය. ඉන් පසු ගල් තලාවට නැග ඉඳගත් ඇය අහුලාගත් සිප්පි කටු දෙස බලමින් ගල් තලාව මත ඒවා විවිධ ආකාරයේ ගොඩවල් වලට  සකස්  කළා ය. ඇගේ වත දෙස මම ඔහේ බලා සිටියෙමි. මොන තරම් පියකරු ද එය. ඇගේ සියුමැළි සම ඇත් දත් මෙන් සුදු පැහැතිය. මේ වේලේ එය වඩාත් සුදු මැළිව මට පෙනුනි. ඇගේ නෙත් කැල්මේ වෙනදා තිබූ ප්‍රබෝධය වියැකී ගොස් ඇතැයි මට සිතේ. යන්තම් නවවන  වසර ලබා ඇති ඇය තාමත් කිරිදරුවෙකු නොවන්නී  ද? ඇගේ මුහුණට වැටී ඇති කෙස් රොද ඇස ද ආවරණය කරමින් ඇති බව මට පෙනුනි. ඇගේ කෙස් රැළි සහිත නොවේ. ඍජුය. කෙලින්ම ඇස ආවරණය කරයි. 'සුදු මැණිකේ' ඒ අපි කවුරුත් ඈ අමතන නමයි.

 'මෙහේ එන්න සුදු මැණිකේ' මා ඈ ඇමතුවේ හිස කෙස් ඇසට වැටීම නිසා 'ඇස් වපර වෙනවා' යයි අම්මා කියා තිබු බව සිහි වීම නිසාය. ඈ සිනාසෙමින් මා වෙත ආවාය. 'ඇයි මාමේ ?' ඇගේ කටහඬ මෘදුය. මම නිහඬවම ඇගේ කෙස් අතර උඩට වී තිබුණු කොණ්ඩ කටුව ගලවා මුහුණට වැටී තිබුණු කෙස් රොද ද අසු වනසේ නැවත සකස් කළෙමි.

'මාමේ මේ සිප්පි කටු කියන්නේ සත්තුන්ගෙ කෑලි නේද ?' ඇගේ සිතට නැගුණු ගැටලුවක් මා වෙත ඉදිරිපත් කළාය.

'ඔව්, දෙපියන් බෙල්ලන්ගේ කටු '
'කෝ දැන් දෙපියන් බෙල්ලෝ?
'ඒගොල්ලො දැන් මැරිලා ඔය කටු විතරයි.'

'අය්යෝ කොච්චර සත්තු මැරිලද ?' ඇගේ සංවේගී හඬ මගේ සිත තුළද ශෝකයක් තවරයි.

'එහෙම  තමයි සුදු මැණිකේ ...උපදිනවා ,ටික කලක් ජීවත් වෙනවා , ඊට පස්සෙ මැරෙනවා.' මගේ දාර්ශනික පිළිතුර ඇයට ගැඹුරු වැඩි යයි මට සිතුණේ ඒ වදන් මුවින් පිටවූ පසුය.

ඈ කල්පනාවට බර වූවාය. ඇගේ නෙත්වල කියා ගන්න බැරි දුකක් තැවරී ඇතැයි මට සිතුනි.

'අපිත්  එහෙම මැරෙනවා ..නේද මාමා' මගේ පිළිතුර ඔස්සේ ඈ තව දුරටත් සිතා ඇත.
' ඔව් සුදු මැණිකේ...ඒක කාටත් වෙන දෙයක්.'
'මං මැරුණොත් මාමට දුකයි ද?'
'ඇයි පැටියො එහෙම අහන්නෙ ? ඔයා තාම පොඩි ළමයෙක් නේ?' ඇගේ පැනයට පිළිතුරු දෙනු වෙනුවට මම ඇයට පැන දෙකක් ඉදිරිපත් කළෙමි.
'දුකයි ද කියන්න'. ඈ නැවත මගේ අතේ එල්ලෙමින් ඇසුවාය.
'මට විතරක් නෙමේ ඔයාගේ අම්මට,තාත්තට නංගිට හැමෝටම දුකයි නේ?'
'අපෝ තාත්තට නම් දුකක් නැති වෙයි ' ඈ ක්ෂණිකව කීවාය.

මේ ප්‍රකාශයට හේතුව කලක පටන්ම ඈ හා ඇගේ පියා අතර ඇතිවී තිබෙන දුරස්ථ භාවයයි.
ඇත්තෙන්ම මේ තරම් සුන්දර දැරියක් ඇගේ පියාට එපා වීම පුදුම සහගතය. ඔහු දැරිය බැලීමට බොහෝ කලකින් පැමිණියේ නැති බව මට සිහිපත්  විය. ඒ මිනිසා දරුවන්ට ආදරේ නොමැත්තේ ඇයි ? ගැහැණු දරුවන් ඉපදීම ගැන ඔහු නොසතුටු වූ බව අම්මා පවසයි. දරුවන් ගැහැණු පිරිමි ලෙස තීරණය වන්නේ සම්භාවිතාව අනුව  බව ඔහුට පහදා දිය හැකි නොවීම මොන තරම් අභාග්‍යයක් ද ? මේ බැරෑරුම් මොහොතේ හෝ ඔහුට තම දියණිය නිකමට හෝ දැක බලා ගන්න ඕනෑ කමක් ඇති නොවීම මා සිතේ කෝපයක් ඇති කරයි.

'නෑ  සුදු මැණිකේ තාත්ත ලඟදි ඔයා බලන්න එයි. තාත්තට බිස්නස් වැඩ වැඩි වෙලා ඇති.' මා පිළිතුරක් ගොනු කලෙමි.

දැරිය නැවත මගෙන් මිදී ගොස් සිප්පි කටු අතරට එක් වුවාය. දරුවන් එහෙමය. වැඩිහිටි අප මෙන් වැඩි වෙලාවක් එකම අරමුණක එල්බ ගෙන සිටින්නේ නැත. ගිලී ගිය හිරුගේ රන්වන් කිරණ විසිරීමෙන්  මුළු බටහිර අහස් තලයම තැඹිලි පැහැයෙන් නැහැවී ඇත. ඒ එළිය මුහුදු දිය ද වර්ණයෙන් පින්තාරු කරයි. ඒ පින්තුරය පැහැදිළි එකක් නොවේ. ජලය චංචල වීමත් සමග සිතුවමේ ස්වරූපය වෙනස් වෙයි. හරියට මගේ හිත වගේ යයි මට සිතේ.

තව ටික වෙලාවකින් දැරියත් රැගෙන මා නිවස බලා පියමං කළ යුතුය. දැරිය පිලිබඳ සිතේ ඇතිවන ශෝකය ඇයට නොපෙනෙන්නට කඳුළු වලට හරවමි. මා ඇගේ මාමා ය. ඈ  මගේ එකම සොයුරියගේ දියණියයි. ඇගේ පියාත් ඈත් අතර ඇති ඉමහත් දුරස්ථ භාවය හේතුවෙන් ඇය හැදී වැඩෙන්නේ මගේ අම්මා හා තාත්තා එනම් ඇගේ මව් පස ආත්තම්මා හා සීයාගේ ආදරය හා රැකවරණය මැදය. අප යන ගමන බිමනට ඇයද සහබාගි වන්නීය. ඒ නිසා දුම්රිය ගමන්, බස් රථ, මෝටර් රථවල ගමන් යාමෙන් සතුටු වන්නට ඈ වාසනාව ලද්දීය. තවම යන්නට බැරි වුයේ ගුවන් ගමනක් පමණි. පසු කලෙක ඒ අවස්ථාවද ඇයට උදා කර දිය යුතු යයි මට සිතේ. ඈ ඉගෙනීමටත් දක්ෂ තාවය පෙන්වන්නීය. ඒ නිසා ඇගේ අනාගතය ශක්තිමත් කර දීම මගේත් වගකීමක් ලෙස සලකමි. අද මෙන් පොත් පත් නිළ ඇඳුම් නොමිලේ පාසල් සිසුන්ට ලබා නොදුන් ඒ අතීතයේ වසර අවසාන නිවාඩුව එළඹෙන විට ඊළඟ වසරට අවශ්‍ය පොත්පත් ලැයිස්තුව ශිෂ්‍යයන්ට ලබා දේ. එකල අද මෙන් දෙමාපිය රැස්වීම් කියා දෙයකුත් නැත. පොත් පත් ලැයිස්තුව මා අතට පත්කරන තෙක් සුදු මැණිකේට ඉවසුමක් නැත. මාද නොපමාවම අලුත් සුවඳ හමන පෙළ පොත් ඈ වෙනුවෙන් මිළදී ගනිමි. ඒවා සියල්ල පාසල ආරම්භ කරන දිනය වන විට ඈ විසින් කියවා අවසන් ය. ඇගේ ඉගෙනුමට ඇති ලැදියාව එබඳුය.

' මාමේ දැන් හීතලයි නේද ?' දැරිය මා අඬ ගැසීමටත් පෙරම මා අසලට ආවාය .
'ඔව් සුදු මැණිකේ,දැන් සීතල සුළං එනවා. ඉරත් බැස්ස නේ ?' මා ඇය තුරුල් කර ගතිමි.
'ඔයාට හීතලේ ඉන්න හොඳත් නැහැ' . මම තව දුරටත් කරුණු එකතු කලෙමි.

'මාමේ මං හෙට ආයිත් යන්න ඕන නේද ?' ඇගේ බිඳුණු කටහඬ මගේ උගුරේ බෝලයක් වැන්නක් හිරකලෙන් මට කතා කිරීම අපහසු විය. මම කෙළ බිඳක් ගිල අපහසු තාවයෙන් මිදීමට වෑයම් කළෙමි. එහෙත් උගුරේ ගුලිය ඉවත් වන්නේ නැත. ඈ මේ අසන්නේ හෙට නැවතත් ඇයට රෝහල් ගත වීමට නියමිත  බව ගැනයි.

ගැමියන් 'නෝනා වාට්ටුව ' ලෙස හඳුන්වන රිජ්වේ ආර්යා ළමා රෝහලේ මාස දෙකකට වැඩි කලක් නේවාසිකව ප්‍රතිකාර ලැබූ  ඈ මෙසේ නිවසට තාවකාලිකව එවන ලද්දේ  සතියකටය. ඇය සම්බන්ධ වෛද්‍ය පරීක්ෂණ දෙකක ප්‍රතිඵල ලැබෙන තුරුය. ඇගේ අසනීපය  'Acute Myeloblastic Leukaemia?'යනුවෙන් රෝහල් කාඩ් පතේ සටහන් ව ඇත. තව පරීක්ෂණ කිහිපයකින් පසු රෝගයේ නම ඉදිරියෙන් ඇති ප්‍රශ්නාර්ථ ලකුණ ඉවත් වීමට වැඩි ප්‍රතිශතයක සම්භාවිතාවක්  ඇති  බව වෛද්‍ය මතයයි. සතියකට පෙර ඇය කොළඹ සිට දකුණු ප්‍රදේශයේ වූ අප නිවසට එදා කැඳවා ගෙන ආවේ ද  මා විසිනි. දුම්රියේ පැමිණ රෑ අටට පමණ රිච්මන්ඩ් කන්ද ස්ටේෂමෙන් බැස කුලී රථ නොවූයෙන් ඈ කර පින්නා ගෙනම ජූල් ගස් හන්දියට පැමිණියෙමි. ඇගේ බර ඒ වනවිට ඉතාමත් පහළ බැස තිබුණෙන් මට දැනුණේ  අවුරුදු පහක පමණ දැරියකගේ බරක් පමණි.  එතැනින් කුළී රථයක් රැගෙන නිවෙස බලා පැමිණියෙමි. අතින් ඇල්ලුවත් තැලී පොඩිවී යතැයි සිතෙන මල් පෙත්තක් තරමට බියක් ඇතිව මේ සතිය තුළ අපි ඇය රැක බලා ගත්තෙමු.

 මා මේ කියන කතාව වෛද්‍යවිද්‍යාව අද තරම් දියුණු කාලයක කතාවක් නොවන බව මෙය කියවන්නෙකුට දැනටමත් අවබෝධ වී ඇතිවාට සැකයක් නැත. ළමා  රෝහලේ ඇගේ ඇඳට ආසන්න ඇඳන් දෙකේ සිටි රෝගී දරුවන් දෙදෙනා මේ වන විට ජීවතුන් හැර ගොස් ටිකක් කල් බව ද මට ක්ෂණිකව මතක් විය. වයස අවුරුදු තුන හතර තරම් වයස් වල සිටි ඒ කිරිදරුවන්ගේ මොළකැටි සුදුමැළි මුහුණු මා සිතේ ඇඳී යයි. ඔවුන්ගේ දෙමාපියන්ගේ සෝබර වික්ෂිප්ත බැල්මෙන් යුත් මුහුණු ඒ පසුපස ඇදී එයි. කිරිකැටි දරුවෙකුගේ  දුක්බර අවසානය දකින්නට ලැබීම දෙමාපියන්ට  ජීවිතයේ අත්දැකීමට ලැබෙන අවාසනාවන්තම අත්දැකීම විය යුතුය.

ගුලිය තවම උගුරේය. ඒ සමග ඇතිවන තදබල වේදනාව මුළු හිස පුරාම කැරකී ගොස්  කඳුළු වශයෙන් ඇසට එකතු වෙයි. අඳුර නිසා ඇයට පැහැදිළිව නොපෙනෙන බැවින්  මගේ කඳුළුවලට තව තවත් ඇස තුළ තෙරපී දුක් විඳීමට සිදු වුයේ නැත. මම සාක්කුවෙන් ලේන්සුව ඇද ක්ෂණිකව කඳුළු පිස දා ගතිමි. මගේ මිතුරියගේ නිවසට ගොස් මම  පෙර දා සුදු මැණිකේ වෙනුවෙන් ඇති තරම් හඬා වැළපුනෙමි. ඒත් කඳුළු ඉවර වී නැත. 'අම්මා නැති දා මාමාට කිරි එරේ '  යයි  අම්මා කියූ කියමන සත්‍යයක් විය යුතුය. මේ ලේ නෑ කමට ඉමක් නැත. එය ඉමක් කොණක් නැති විශ්වය බඳුය

'යං පැටියො අපි ගෙදර' මම සුලැගිල්ලේ එල්ලී සිටි දැරියට බොහෝ අපහසුවෙන් කීවෙමි. මා තේරුම් ගත්තාක් මෙන් දැරිය නැවත දොඩමළු වුයේ නැත.

Photo by Jake Roxen on Unsplash   © 2019 Malini Ganewatta All rights reserved.