නව වසරක් .....

නව වසරක් .....

ලොව කැරකුණි දවස් ගෙවුණි 
හිරුත් සඳුත් විත් හිනැහුණි 
ආයෙත් තව අවුරුද්දක් 
එන්න එබෙනවා 

හිරුට සඳුට අපට හොරා 
කාලය යයි ඉගිල්ලිලා 
ජීවිත ගමනේ තවලම 
තාම ඇදෙනවා 

කාලය නුඹ කවුරු වැනි 
යන්නේ ඇයි මේ නොපෙනී 
ගෙවී ගියපු හැම මොහොතම 
මතක පොතේ හීන වුණි 

කාල මගේ එක තැනකදී 

හීන පෙලට තිතක් තියා 

ඉඩදී අන් අයට යන්න 

අපි නවතිනවා 

එතෙක් ඉතින් අපි එකතුව 

එකිනෙකාට සුබ පතමින් 

මේ දින එළඹුණු දවසට 

අපි හිනැහෙනවා 

කහ - Turmeric

කහ - Turmeric

කහ අපේ කුස්සියට නැතිවම බැරි දෙයක්. අපි කහ ව්‍යංජන වලට දැමීමෙන් මුලිකව බලාපොරොත්තු වෙන්නේ වර්ණය. වර්ණයෙන් ව්‍යංජනය ඇසට ප්‍රිය ජනක බවට පත් කරනවා.

කහ ලබා ගන්නේ Curcuma longa කියන විද්‍යාත්මක නාමයෙන් හැඳින්වෙන ශාකයෙන්. මේ ශාකයේ සැබෑ කඳ භූගත එකක්. එය රයිසෝමය කියා හඳුන්වනවා. රයිසෝමයක ගැට සහ පර්ව තිබීමෙනුත්, ශල්ක පත්‍ර තිබීමෙනුත්, කක්ෂීය අංකුර තිබීමෙනුත් එය කඳක් බව තහවුරු වෙනවා. පොළවෙන් උඩ තියෙන කඳ පත්‍ර පාද එකතුවී සෑදෙන ව්‍යාජ කඳක් .

කහ වල ඇති සක්‍රිය සංයෝගය Curcumin නම්වන රසායනික ද්‍රව්‍යයක්. නමුත් කහවල මෙය ඇත්තේ ඉතා අඩුවෙන්. බරෙන් 3%ක් පමණයි. මෙහි ගුණ සම්බන්ධ පරීක්ෂණ කරලා තියෙන්නේ,දවසකට Curcumin 1g පමණ ලබාදිය හැකි නිස්සාරක භාවිත කරලා. අපි කුළුබඩුවක් විදියට පාවිච්චි කරද්දී ඒ තරම් ප්‍රමාණයක් දිනකට ශරීර ගත වෙන්නේ නැහැ. අවාසනාවට Curcumin ඒ තරම් හොඳට රුධිරයට උරා ගන්නේ නැහැ. කළු ගම්මිරිස් සමග මිශ්‍ර කරලා කෑවොත් ගම්මිරිස් වල තියෙන Piperin කියන ද්‍රව්‍ය මගින් Curcumin උරා ගැනීම වැඩිකරනවා. අනික,Curcumin දියවෙන්නේ තෙල් වල. ඒ නිසා තෙල් සමග තමයි එය ගත යුත්තේ.

කහ ශ්‍රී ලංකාවේ තෙත් සහ අතරමැදි කලාපයේ හොඳින් වැවෙනවා. එය තනි වගාවක් ලෙසත් පොල් වගාවේ අතුරු වගාවක් ලෙසත් පවත්වාගෙන යනවා දකින්න පුළුවන්

දැන් ඉතින් ඔබ දන්නවා කහ ආහාරයට එක් කිරීමෙන් Curcumin ඔබේ ශරීරයට ලැබෙන බව. කහ ආහාරයට එක් කිරීම නිසා සිදුවන හිතකර ප්‍රතිඵල මොනවාද කියා දැනගන්න ඔබ කැමති වේවි

1. Curcumin ප්‍රති- ප්‍රදාහ කාරකයක්

ප්‍රදාහය කියන්නේ සාමාන්‍යයෙන් අපේ ශරීරයට විෂ බීජ ඇතුල් වීම වලක්වන උපක්‍රමයක්. මෙය ප්‍රයෝජනවත් දෙයක්. තුවාලයක් උනහම ඒ ස්ථානය රිදෙන්නේ, ඉදිමෙන්නේ මේ නිසා. එතකොට අපි දැනගන්නවා ප්‍රතිකාර කලයුතු බව. නමුත් සමහර අවස්ථා තියෙනවා නිදන්ගත ප්‍රදාහ පවතින. මෙය වෙනත් බොහෝ අබාධ වලට මග පාදන බව සොයාගෙන තිබෙනවා.

හෘද රෝග,පිළිකා ,ඇල්ෂයිමර් රෝගය වගේ. ඉතින් කහවල ඇති Curcumin ප්‍රභල ප්‍රති ප්‍රදාහ කාරකයක් නිසා මේ තත්වයන් ඇති වීම වළක්වනවා.

2. Curcumin ප්‍රභල ප්‍රති ඔක්සිකාරකයක්. ඔක්සිජන් මුක්ත ඛණ්ඩ ඇති වීම නිසා වන හානි දායක ක්‍රියාවන්, වයසට යාමේ ලක්ෂණ හා බොහෝ රෝග වලට මුල්වෙනවා. මේ මුක්ත ඛණ්ඩක වලින් ඔබේ ශරීරය ආරක්ෂා කරන්න ප්‍රති-ඔක්සිකාරක වලට පුළුවන්. Curcumin එසේ කරන අතරම ශරීරයේ ඇති ප්‍රති-ඔක්සිකාරක එන්සයිම වල ක්‍රියාවද ඉහල නංවනව.

3. Curcumin මොළයේ හා සුෂුම්නාවේ Brain -Derived Neurotrophic Factor නම් ප්‍රෝටීනය  සෑදීම ඉහළ නංවනවා. ඒ නිසා මොළයේ ක්‍රියාකාරීත්වය වැඩි දියුණු කිරීමටත් ,මොළය ආශ්‍රිත රෝග ඇතිවීමේ අවදානම අඩු කිරීමටත් හේතු වෙනවා.

මේ BDNF කියන ප්‍රෝටීනය මොළයේ ඇතැම් ප්‍රදේශ වල  නියුරෝන වල  නව සම්බන්ධතා ඇතිකර ගැනීමට දායක වන දෙයක්.  මානසික අව පීඩනය හා ඇල්ෂයිමර් රෝග වලදී මේ ප්‍රෝටීනය අඩු වන බව සොයාගෙන තියෙනවා. එමෙන්ම ඔබේ මතක ශක්තිය වැඩි කරන්නත් මෙය වැදගත් වෙනවා.

4. Curcumin ඔබේ හෘදයාබාධ ඇතිවීමේ අවදානම අඩු කරනවා. රුධිර නාල වල ඇතුල් බිත්ති යහපත් ලෙස තබා ගැනීමට දායක වෙනවා. ඒ අනුව යහපත් රුධිර පීඩනයක් පවත්වා ගැනීමට හැකි වෙනවා.

5. කහ පිළිකා වළක්වා ගැනීමට මෙන්ම පිළිකා වලට ප්‍රතිකාර කිරීමටත් යොදා ගැනීමට පුළුවන්. ඇතැම් පිළිකා සෛල විනාශ කිරීමටත්,පිළිකා පැතිර යාම වැළැක්වීමටත් කහ වලට හැකි බව අධ්‍යන වලින් හෙළිවී තිබෙනවා.නමුත් මේ ගැන වැඩිදුර පර්යේෂණ අවශ්‍ය වෙනවා.

6. Curcumin ඇල්ෂයිමර් රෝගය වළක්වා ගැනීමටත් එයට ප්‍රතිකාර කිරීමටත් යොදා ගැනීමේ හැකියාවක් තිබෙනවා.

7. Curcumin Supplement වලට ආර්තරයිටිස් රෝගීන් හොඳ ප්‍රතිචාර දක්වල තියෙනවා. ආර්තරයිටිස් අස්ථි සන්ධිවල ප්‍රදාහ තත්වයක්.

8. Curcumin මානසික අවපීඩනය අඩු කිරීමට ප්‍රභල ලෙස බලපානවා.

9. Gastritis රෝගයට හේතුවන Helicobacter pylori නම් බැක්ටීරියා මර්ධනයට කහ යොදා ගන්නවා. මේ සඳහා උදේ හිස්බඩ මී පැණි වලට කහ කුඩු තේ හැන්දක් දියකර බොන්න පුළුවන්. සතියකින් පමණ සුවය ලැබෙනවා.

10. විශේෂයෙන් සතුන්ගේ සමේ තුවාල කහ යෙදීමෙන් සුවකර ගැනීමට පුළුවන්.

ඉතින් කහ වල හොඳ පමණ ද තියෙන්නේ? එහි නරකක් ඇත්තෙම නැද්ද?

ඔව් … කහ අහිතකර වන අවස්ථාත් තිබෙනවා.

1. උදරයේ අපහසුතා

2. වමනය හා ඔක්කාරය

3. කරකැවිල්ල

4. පාචනය

මේ තත්වයන් ඇති වන්නේ වැඩිපුර කහ ආහාරයට ගැනීමෙන්.

එක් වාර්තාවකට අනුව පුද්ගලයෙක් කහ දිනකට 1500 mg බැගින් දෙවරක් ගැනීම නිසා අසාමාන්‍ය භයානක හෘද ස්ඵන්දනයක් ඇතිවූ බව  සඳහන් වෙනවා.

‘ඕනෑම හොඳ දෙයක් වුවත් ඕනෑවට වඩා ඕනෑ නැහැ’

(ඇතැම් කරුණු අන්තර්ජාලය ඇසුරිනි) 

කන්නෙලිය චාරිකාව සිහිවී ...

කන්නෙලිය චාරිකාව සිහිවී ...

තුරු හිස් සෙවන යට රඟ දෙන                               සෙවනැ ලිය
ළා දළු නගයි මද පවනේ                                        සිලිසි    ලිය
සුන්දර සොබා කොමලිය මේ                                වනම     ලිය
පිවිතුරු වනපෙතයි අප ආ                                     කන්නෙ ලිය

වට වැස්සෙන් තෙමී තුරු පෙළ    තෙත                           බරිනි
මුළු වන පෙතම සීතල සුළගින්                                      වෙලුණී
දිය සීරාව ගලමින් සැම තැන                                          නිතිනි
වනපෙත හැඩ කළා           දිය උල්පත්                            වලිනි

හිමිදිරි උදැසන අප සැම   අවදි                                    වෙලා
නැරඹු විට සිරිය වට පිට         බැලුම්                          හෙලා
කඳු පෙළ නිදිබරව මිහිදුම් සළුව                                 වෙලා
සිටියා බලන් හිරු එන තුරු         අවදි                         වෙලා

කුරුළු කොබෝ නාදය දස           අත                         පැතිරී
කඳු පෙළ තුරු වදුලු මත හිරු රැස්                                විසිරී
සුන්දර රටා මැවි මැවි එන විට                                     ඉතිරී
සොයනෙමි  වදන් වැනුමට මේ                            සිරි   අසිරි

ගල් කුළු මතින් නැග නැග උඩටම                             නැගලා
කබ්බලෙ  කන්ද මුදුනින් වට පිට                                බලලා
නෙතු මානයේ දසතින් මන් මත්                                කරලා
තුරු හිස් පමණි දුටුවේ නිල්ලෙන්                              වැසිලා

ගල් කුළු මත බැඳුණු  ලයිකන පෙඳ                              පාසී
මීවන පඳුරු තැන තැන වැතිරී                                       රාසි
උඩවැඩියා ඇතත් ගස් මත  ගෙන                                  වාසී
පිපෙමින් තිබුණි දම් පැහැ මල් වන                                වාසී

පුස් වැල්, වැනි වැල් ද නෙක වැල් තැනින්                       තැන
වෙලෙමින් සෙනෙහසින් මහ රුක්               සනස            මින
රුක් වැසි සතුන් හට දී නීති                         රැකව            රණ
අතු අග මල් කිනිති හා පල                         රඳව              මින

කූඩෑල්ලන් නිසා අප හැම           විඳි                                  වදය
අමතක නොවේ ගත කළ දින                                  කන්නෙලිය
පණහක් විතර එල්ලී ලේ  බිමෙන්           කළ                    හදිය
බය වනු කුමට සකි  ඒ උන්ගේ                                        හැටිය                 

සුදු පෙන කැටි නංවමින් පහළට                                      ඇදෙන
අනගි මලේ සුන්දර දිය ඇළි                                              රැජින
බැලුවත් කොතෙක් නැත ඇති වීමක්                                  ඉතින
සැමදා ගලනු මැන බාධක මැඩ                                          නිතින

සිරිලක් පොළොව සනසන  වැසි වන                            කොමලී
මහ ගණ වන පෙතයි තුරු නිල්ලෙන්                               බැබලී
අවදානමට පත් වන මුත් ඉන්                                      නොසැළී
සැමදා ඉඳිනු මැන සිත සතුටින්                                         ඉපිලී

Photo credit- Gunadasa Pathirana

අජිනෝමොටෝ - Ajinomoto

අජිනෝමොටෝ - Ajinomoto

අජිනෝමොටෝ කියන්නේ කෑම වලට දාන රසකාරකයක් කියල අපි කවුරුත් දන්නවා. එත් මේ වචනයේ තේරුම මොකක් ද ? Ajinomoto ජපන් භාෂාවේ වචනයක්.  -Essence of taste කියන එකයි එහි තේරුම. මෙය මුලින්ම සොයා ගෙන තියෙන්නේ ජපානයේ ටෝකියෝ නුවර Imperial විශ්ව විද්‍යාලයේ  ජපන් ජාතික රසායන විද්‍යා මහාචාර්ය වරයෙක් වන Kikune Ikeda විසින් 1908 දී.

ජපන් ජාතිකයන් ශත වර්ෂ ගණනාවක් තිස්සේ ආහාර පිසීමේදී රසය වැඩිකර ගැනීමට එකතු කිරීමට පුරුදුව සිටි Kombu (Kelp) නම් මුහුදු පැළෑටි වර්ගයකින් (මෙය මා දන්නා පරිදි දුඹුරු ඇල්ගී වර්ගයක්) Ikeda මෙය නිස්සාරණය කර ගත්තා. මෙය Glutamate කියන රසායනික ද්‍රව්‍ය බවත් දැන ගත්ත. එසේ වෙන්කර ගත් Glutamate වලට සෝඩියම් එකතු කිරීමෙන් Mono Sodium Glutamate (MSG ) හෙවත් අජිනෝ මොටෝ ලබා ගත්තා. එනම් Mono Sodium Glutamate කියන්නේ Glutamic අම්ලයේ ස්ථායීම සෝඩියම් ලවනය. මෙයින් ඇති කරන රසයට කියනවා 'umami'(Savoury)  රසය කියලා. අනික් මුලික රසවල් ඔබ  දන්නවානේ ? පැණිරස,තිත්ත රස, ඇඹුල් රස, ලුණු රස වශයෙන්.

ඉතින් Glutamic Acid කියන්නේ ඇමයිනෝ අම්ලයක්.  ඒක අපේ ශරීරයේ ප්‍රෝටීන් නිපදවෙන්න ඕන කරන ඇමිනෝ අම්ල 20න් එකක්. ඒක අපි පිටතින් ආහාර සමග අනිවාර්යයෙන් ගත යුතු අත්‍යවශ්‍ය ඇමිනෝ අම්ල කාණ්ඩයට වැටෙන්නේ නැහැ. ඒක අපේ ඇඟේ ම හැදෙනවා. එය අපේ මධ්‍ය ස්නායු පද්ධතියේ ස්නායු සම්ප්‍රේෂකයක් ද වනවා. Gluatamate එහි ඍණ අයනය. එය සෝඩියම්  සමග එහි සෝඩියම් ලවණය හදනවා. Mono Sodium Glutamate කියන්නේ ඒ ලවණය. ස්වභාවික ආහාර වන  මව් කිරිවල ගව කිරි වලට වඩා 10 ගුණයක් ද ,   Parmigiano-Reggiano  චීස් වල ලොව කිසිම අහරයකට වඩා වැඩියෙන්ද (1,200 milligrams / 100 grams), නිෂ්පාදිත ආහාර වන මාමයිට් හා වෙජිමයිට් (1,750 milligrams /100 grams) වල අධික ප්‍රමාණයක් ද නිදහස් ග්ලුටමික් අම්ලය ඇත. ස්වභාවික ග්ලුටමේට් අඩංගු වෙනත් ආහාර නම් තක්කාලි, නයිට්රේට සහිත ලුණු දැමූ මස්, බිම්මල්, සෝයා සෝස්, මාළු සෝස් ආදියයි. 

ඉතින් කාලයක් තිස්සේ MSG ආහාර රසගැන්වීමට ජපානයේ භාවිත වුණා. Kekune ධනවතෙක් බවට පත් කරමින්  ප්‍රචලිත වුණ මේ අජිනෝ මොටෝ අද ලොව පුරා කෑම මේස මත දැකිය හැකියි.

මේ අතර චීන අවන්හල් වලින් ආහාර අනුභව කළ යම් පිරිසකට හිසරදය,වමනය හා ඇත පය හිරි වැටීම වැනි ආබාධ ඇතිවුණා. එහි වරද අජිනෝ මොටෝ වලට පැටවුණා. මේ තත්වය හැඳින්වුණේ Chinese Restaurant Syndrome කියලා.

 මෙය වඩාත් ප්‍රභල ලෙස කතා බහට ලක් වුනේ Ho Man Kwok නම් වෛද්‍ය වරයෙක් එංගලන්තයේ වෛද්‍ය ජර්නලයක පළ කළ ලිපියක් නිසා. ඔහු එහි ලියා තිබුණා ඇමරිකාවේ ඇති චීන අවන්හල් වලින් ආහාර ගත් හැමවිටම ගෙල පිටුපස හිරි වැටීම,එය අත් හා පිට දිගට පැතිර යාම, සාමාන්‍ය දුර්වලතාව, හද ගැස්ම වේගවත් වීම වැනි සින්ඩ්‍රෝමයේ ලක්ෂණ ඇතිවන බව. නිවසේ පිළියෙළ කල ආහාර ගත් විට එසේ නොවන බව.

මේ පණිවිඩය කොතෙක් පැතුරුනා ද කිව්වොත් 'අපේ කෑම වල MSG අඩංගු නැත.' කියා පුවරු ප්‍රදර්ශනය කිරීමට පවා චීන අවන්හල් හිමියන්ට සිදු වුණා.

මේ සමගම Glutamate ගැන පර්යේෂණ පැවැත්වීම ආරම්භ වුණා.  Washington විශ්ව විද්‍යාලයේ Dr. Onley  විවිධ සතුන්ට විශාල මාත්‍රා වලින් මෙය ඇතුල් කර බලපෑම කෙසේදැයි බැලුවා. අලුත උපන් ට මෙසේ කිරීම නිසා මී පැටවුන්ගේ මොළයට හානි සිදු වුණා. ඔවුන් වැඩුණු විට කුරු,මහත ඇතැම් විට වඳ මීයන් බවට පත් වුණා. වඳුරන්ට ද එම බලපෑම් ඇති වුණා. නමුත් වෙනත් පර්යේෂකයන් රැසක්  වඳුරන් යොදා කළ පර්යේෂණ එම ප්‍රතිඵල ලබා දුන්නේ නැහැ.

නිරෝගී මිනිසුන් යොදා ගෙන කොටසකට MSG කරල් ද අනික් කොටසට placebo එකක් එනම් වෙනත් දෙයක් කරල් වශයෙන්ද  (ඔවුන්ට දෙන්නේ කුමක් දැයි පර්යේෂණ කණ්ඩායම් දන්නේ නැහැ.) ද දුන්නා.  අර කියූ Chinese Restaurant Syndrome ලක්ෂණ දෙගොල්ලන්ටම එකම වේගයෙන් ඇති වුණා. කණ්ඩායම් දෙක මාරු කරලා නැවත පර්යේෂණය කරහමත් එම ප්‍රතිඵලයම ඇති වුණා.

අවසානයේ 1995 දී  ඇමරිකානු ආහාර හා ඖෂධ පරිපාලනය (FDA) විසින් සියළුම පර්යේෂණ සළකා බලා ,MSG යකා මේ තරම් ම කලුදැයි  සොයා බැලීමට American Societies for Experimental Biology නම් ආයතනයට පැවරුවා. ඊට පස්සේ    යන නම වෙනුවට MSG Symptom Complex ( MSG රෝග ලක්ෂණ සංකීර්ණය ) කියන නම යෙදුවා. අවසානයේ සොයා ගත්තා යම් පුද්ගලයන් ඉන්නවා MSG විශාල මාත්‍රා වලට අසාත්මික වන. 3 g වත් ආහාර නැතිව වතුර විතරක් එක්ක ගන්න ඕන එහෙම වෙන්න. නමුත් සැබෑ ජීවිතයේ දී කෙනෙක් ආහාර සමග ගන්නේ 0.55 g පමණයි.
2000 වර්ෂයේදී තවදුරටත් පර්යේෂණ කිරීමෙන් පෙනී ගියේ තමා විසින්ම ඔවුන් MSG වලට අසාත්මික යයි කියන පුද්ගලයින්ගේ ප්‍රකාශවල  විශ්වස්‍ය  භාවය සැක සහිත බවයි. නමුත් විද්‍යාව කිසිවක් නවතා දමන්නේ නැත. ඒ නිසා තවත් පර්යේෂණ කෙරෙනු ඇත. දැන්  US, FDA මගින් ආහාර වලට MSG එක් කිරීම GRAS එනම් Generally Recognized as Safe ලෙස සලකනවා. කෙසේ නමුත් ඇමරිකානු ජනතාව ප්‍රතික්ෂේප කරන ආහාර රසකාරක අතර එකතු කරන MSG  තවමත් ඉහළින් තිබෙනවා. මෙය මෙරට  ජනතාව විසින්  ද තරයේ ප්‍රතික්ෂේප කරන නමුත් මාමයිට් වැනි ඊස්ට් නිස්සරකවල ස්වාභාවිකවම අධික MSG සාන්ද්‍රණයක් ඇති බව ඔවුන් නොදන්නා නිසා එවැනි දේ ඉතා පෝෂ්‍ය දායක ආහාර ලෙස රෝගීන්ට ද දෙනවා. 

(REF. BBC.com)

(Thanks to Karen Tsoi for the photo on Unsplash)

මරණයට බියවීම Fear to death

මරණයට බියවීම

Fear to death

තම  මරණය ගැන සිතීම  නිසා අධික බියක් සිතට නැගෙන බව යම් පුද්ගලයින් විසින් පවසා තියෙනවා 

සියළු සතුන් හා ශාක ද යම් ජීවිත කාලයක් ජීවත්වෙන්න තමයි හැඩගැසී තිබෙන්නේ. මෙසේ ජීවිත කාලයක් පවතින්න නම් අපේ ශරීර අනවරත අවස්ථා පාලනය නම් ක්‍රියාවලියක් පවත්වා ගන්න ඕන.

මෙය මහා සංකීර්ණ ක්‍රියාවලියක්. හුස්ම ගැනීමේ ඉඳලා, ජීවිතය පවත්වා ගන්න කරන සියළුම දේ මෙයට අයත් වෙනවා.

මෙය මේ විදියට තේරුම් ගන්න බලමු. අපි තුවාල වෙනවට බයයි. තුවාල නොවී ඉන්න අපි පරිස්සම් වෙනවා. සතෙක් හපා කන්න එනවා නම් අපි පලා යනවා, හෝ පහර දෙනවා. මේ සඳහා අපේ ස්නායු පද්ධතිය හා හෝමෝන බලපානවා. කොහොම හරි  අපිට  තුවාලයක් වුණා කියල  හිතමු. ඉතින් අපිට රිදෙනවා. ඒ නිසා අපි තුවාලය ගැන බලනවා. බෙහෙත් කරනවා. මෙහෙම නොයෙක් අතවර වලින් අපි බේරෙන්න බලනවා, ජීවිතය අතහරින්නේ නැහැ. උපරිම කාලයක් ජීවත් වෙන්න තමයි බලන්නේ.

සතා අපට පහර දෙන්න එන බව අපිට පෙන්වනවා. සටන් කරන්න හෝ පලා යන්න අපි පොළඹවනවා. තුවාලය ගැන සොයා බලන්න අපි පොළඹවනවා. මේවා වෙන්නේ නැත්නම් අපිට ජීවිතය අතහරින්න වෙනවා. ඒ කියන්නේ මැරෙනවා.

දැන් මෙහෙම හිතන්න. දියවැඩියා රෝගියෙකුට දැනෙන්නේ නෑ ,කකුලක පොඩි තුවාලයක් ඇති වුණාම. ඉතින් ප්‍රතිකාරයක් කරන්න පෙළඹෙන්නේ නැහැ. තුවාලය ඉබේ සුව වීමත් වෙන්නේ අඩුවෙන්, අධික සීනි නිසා. තුවාලය විශාල වෙනවා. එවිට තමයි එය දකින්නේ. 

සත්තුත් එහෙමයි. සත්තුත් විශාල බයකින් ඉන්න බව පේනවා. පරිසරයේ කිසියම් සුළු හෝ වෙනස් වීමක් දැනුනහම ඔවුන් තිගැස්සෙනවා. සත්තු බය වේදනාවට ,මරණයට නෙමෙයි. පහර කන්න ඔවුන් බයයි. ඒ රිදෙන නිසා.

'සබ්බේ තසන්ති දණ්ඩස්ස' කියල ධම්මපද ගාථාවක තියෙනවනේ 

අපි හිතමු සිංහයෙක් ගෝනෙක් අල්ලන හදනවා. ගෝනා දුවනවා. මොකද ජීවිතය හැදිලා තියෙන්නේ උපරිම කලක් ජීවත් වෙන්න. කොහොම හරි සිංහයා ගෝනා අල්ලා ගත්තා කියලා හිතමු. එත් ගෝනා ජීවිතය අත හරින්න සුදානම් නැහැ. ඌ සටන් කරනවා උපරිම වෙර අරන්. ඌ හිතන්නේ නැහැ දැන් දැන් ඌ මැරෙයි කියල. මේ ගෝනාගේ තත්වයේ මිනිසෙක් හිටියොත් බොහෝ විට තත්වය වෙනස්. මිනිසා හිතනවා දැන් දැන් ඔහු මැරෙයි කියල. මොකද මිනිසා ඉගෙන ගෙන තියෙනවා, සිංහයා දරුණු මාංශ භක්ෂක සතෙක් බව. එය වහාම මිනිසාගේ මතකයට එනවා. මරණ බය උපරිම වෙනවා.

ඒ නිසා මරණයට බය වෙන්න නම් 'මරණය ' යන්න ගැන සවිඥානික වෙන්න ඕන. ඒ වචනයේ තේරුම දැන ගන්න ඕන.

කෙසේ නමුත් මරණයට බය වීමට විශේෂ හේතුත් තියෙනවා.

1. රිදීමක් ඇතිව හෝ නැතිව මිනිස්සු මරණයට බයයි. සමහරුන්ට මෙය මරණ කාංසාව නමින් (Death Anxiety) මනෝවිද්‍යාත්මකව  හඳුන්වන තත්වයකට එනවා. එය ප්‍රතිකාර ලැබිය යුතු තත්වයක්.

2. ඇතැම් රෝගී තත්වයන් වලදීත් Anxiety ඇති වෙනවා. Thyroid ග්‍රන්ථියේ ආබාධ, හෘදයාබාධ, සර්ප දෂ්ටන, ඇතැම් ඖෂධ ගෙන නැවැත්වීම වැනි. මෙවැනි අවස්ථා වල පුද්ගලයාගේ හැසිරීම මරණයට බිය වීමක් ලෙස පිටට පේන්න පුළුවන්. 'මම මැරෙයි ද ?' කියා රෝගියා අහන්නත් පුළුවන්.

එවැනි විශේෂ තත්වයක් නොවී මරණයට ඇති සාමාන්‍ය බියවීම පහත සඳහන් හේතු මත වෙන්න පුළුවන්.

1. මරණින් පසු ආදරණීයයන් ගෙන් වෙන්වීමට සිදුවීම.

2. මරණින් පසු ආදරණීයයන් ට පිළිසරණක් නැති වේ යයි සිතීම.

3. මරණින් පසු සියල්ල අවසන් වේ යයි සිතීම.

4. මරණය සිදු වන මොහොතේ අධික වේදනාවක් දැනේ යයි සිතීම.

5. අවසන් හුස්ම ගිය කිසිවෙක් නැවත නොපවතින නිසා මරණය යනු කුමක් දැයි කිසිවෙකු නොදන්නා නිසා.

6. මරණින් මතු 'මම' යන්න තව දුරටත් පවතී කියන විශ්වාසය මත. ඒ 'මම' ඊළඟ ආත්ම භාවයේ කොහේ යයි ද කියා බය වෙනවා. විශේෂයෙන් බෞද්ධයින්  මරණාසන්න චුති සිත නරක එකක් වේවි කියල බය වෙනවා.

ග්‍රීක දාර්ශනිකයෙක් වන Epicurus  මෙයට වසර 2000කට පෙර මෙන්න මෙහෙම තර්කයක් ඉදිරිපත් කරනවා.

“Death does not concern us, because as long as we exist, death is not here. And when it does come, we no longer exist.”

අපි පවතින තාක් කල් මරණය මෙහි නැති නිසා මරණය අපට කනස්සල්ලක් ඇති නොකරයි. එය පැමිණි විට අප තව දුරටත් පැවැත්මක් නොදරන නිසා කනස්සලු වීමට කෙනෙක් ද නැත.' 

If your life ends at death, then you have nothing to fear, because there will be no ‘YOU’ to experience pleasure or pain. It’s all over when it’s over.
ඔබේ ජීවිතය මරණයෙන් කෙළවර වේ නම් බියවීමට දෙයක් නැත. මන්ද යත් සතුටු වීමට හෝ දුක්වීමට' ඔබ'  නැති බැවිනි. එය අවසන් වූ විට සියල්ල අවසන් බැවිනි.  

‘මමය මාගේය කියා දෙයක් නැත’

( Some facts from Internet.)
Photo by Fred Pixlab on Unsplash

පුංචි මුනුබුරුගෙ පාසල ඇරිලා

පුංචි මුනුබුරුගෙ පාසල ඇරිලා 

රෑනින් රෑන එන
පුංචි පුංචි කුරුළු පැටව්
නොනවතින කිචි බිචිය
පාසල් ගේට්ටුව ළඟ

ඇදෙයි දුබල ගත
සැලෙයි අත රැඳී කුඩය
ඒත් සොයයි උකුසු ඇස
පුංචි මුනුබුරු කොහේදැයි

සැම පැත්තටම
ඇතුළ සිට පිටට
පිට සිට ඇතුළට
බලාපොරොත්තුවේ දෑස

පුංචි සිනා කට දුව එයි ළඟටම
'සීයේ.....'
ගීලුණු දැස් තුළ දිස්නය දෙයි සතුට
දියබිඳු වගේ ළිං පතුළක දිළෙන

'යං පුතේ අපි ගෙදර'

Gastritis (ආමශයික ප්‍රදාහය)

Gastritis (ආමශයික ප්‍රදාහය)

මිනිස්සු 'මට ගැස්ටික් තියෙනවා ' කියා කියනවා මට නිතර ඇහිලා තියෙනවා. ඇත්තටම මේ වැරදි වචනය දැන් සමාජ ගතවෙලා. Gastritis තමයි රෝගයේ නිවැරදි  නම. 

මොකද්ද ගැස්ට්‍රයිටිස් කියන්නේ?

ආමාශ ආස්තරය ප්‍රදාහය (inflammation ), අසාමාන්‍ය උද්දීපනය (irritation ) හා පසුව එය ඛාදනය වීම.

මෙහි ආකාර 2ක් තියෙනවා .
1. නිදන්ගත (chronic) Gastritis - ක්‍රම ක්‍රමයෙන් රෝගය ඇතිවීම
2. උග්‍ර (Acute) Gastritis - ක්ෂණිකව රෝගය ඇතිවීම

ආමාශයික ආස්තරණය යනු කුමක් ද ?

අපේ ආමාශයේ බිත්තියේ ප්‍රධාන ස්තර 4ක් තියෙනවා. පිටත සිට
1. මස්තු පටලය
2. පේශී ස්තරය
3. අධඃ ශ්ලේෂ්මලකය
4. ශ්ලේෂ්මලකය

මේ ශ්ලේෂ්මලකයේ ඇතුළෙන්ම තියෙන්නේ තනි සෛල ස්තරයක් වන ආමාශයික ආස්තරය. (රුපයෙන් බලා ගන්න.)

Gastric pits කියන සිදුරු රාශියක් මෙහි තියෙනවා. ඒවා තුල ආමාශයික ග්‍රන්ථි තියෙනවා. ඒවායින් ආහාර ජීර්ණයට අවශ්‍ය එන්සයිම හා හයිඩ්‍රෝක්ලොරික් අම්ලය නිපදවෙනවා. ඒ වගේම ශ්ලේෂ්මල (සෙම ) නිපදවෙනවා. මේ ශ්ලේෂ්මල මේ ආමාශයික ආස්තරය පුරා ස්තරයක් විදියට තැන්පත් වෙනවා. එයින් අපේ ආමාශ බිත්තිය ආරක්ෂා වෙනවා. ඒ නිසා තමයි අපි ගන්නා ආහාර දිරවන්නෙත් අපේ ආමාශ බිත්තිය දිරවන්නේ නැත්තෙත්.

Gastritis ඇතිවීමට හේතු

1. අධික මත්පැන් භාවිතය
2. දුම්කොළ භාවිතය
3. වයසත් සමග එන දුර්වලතා
4. ඇස්පිරින් වැනි ඖෂධ භාවිතය
5. Helicobacter pylori නම් ආමාශයික ශ්ලේෂ්මලයේ ජීවත් වන බැක්ටීරියා වර්ගය
මෙයට නිසි ප්‍රතිකාර නොලැබුන හොත් ආමාශ ආස්තරණය තුවාල වන අතර පිළිකා වුවද ඇතිවිය හැකිය.
6. පිත අමාශය කරා ගැලීම
7. වෙනත් බැක්ටීරියා/වයිරස ආසාදන
8. Autoimmune අබාධ
9. හදිසි අනතුරකට/ රෝගී වීමකට/සැත්කමකට පසුව ඇතිවන මානසික ආතතිය
කෙසේ වුවත් නිසි ප්‍රතිකාර නොලැබීමෙන් අධික රුධිර වහනයද පිළිකා ද ඇති වීමේ ඉඩක් පවතිනවා.

Gastritis රෝග ලක්ෂණ මොනවා ද ?

පුද්ගලයා අනුව රෝග ලක්ෂණ වෙනස් වන අතර ඇතැම්විට විශේෂ රෝග ලක්ෂණ නැති වීමටත් පුළුවන්.

සාමාන්‍ය රෝග ලක්ෂණ මෙන්න මේවා ....
1. වමනය
2. බඩ/පපුව දැවිල්ල
3. උදරය පුරවා දැමීම,විශේෂයෙන් ආහාර ගැනීමෙන් පසු
4. තුවාල ඇති විට රුධිරය පිටවීම නිසා මල කළු පැහැ වීම හා වමනය රුධිරය සහිත වීම

රෝග නිධානය හඳුනා ගෙන ප්‍රතිකාර ලබා ගත යුතු වෙනවා.

ඒ අතර පහත සඳහන් පිළිවෙත් අනුගමනය කිරීමෙන් ඔබට සහනයක් ලැබිය හැකි වෙනවා.

ඔබ වැළකිය යුතු දේ

1. මත්පැන් පානයෙන් හා දුම් බීමෙන් වැලකීම
2. කැෆේන් සහිත පාන වර්ග, carbonated පැණි බීම වර්ග වලින් වැලකීම
3.අම්ල අධික පලතුරු අනුභවයෙන් වැළකීම
4. මේදය අධික ආහාර වලින් වැළකීම
5. තෙල්,මිරිස් සහිත බදින ලද ආහාර වලින් වැළකීම
6. ග්ලුටන් සහිත පාන්පිටි වලින් සැදු ආහාර ගැනීම අඩු කිරීම

ඔබ කළ යුතු දේ

1. තන්තු බහුල ආහාර ගැනීම
2. probiotics සහිත යෝගට් වැනි ආහාර ගැනීම
3. තෙල් අඩු මාළු ,කුකුල් මස් වැනි ප්‍රෝටීන ආහාර ගැනීම.
4. සුදු ළුණු ගුණ දායකයි

ඔබේ වෙනස් කල ආහාර රටාව කෙටි කාලයකට පමණක් නොව දීර්ඝ කාලීනව අනුගමනය කිරීම අවශ්‍ය බව සලකන්න. ඔබට නිරෝගී දිවියක් පතමි.

මිනිසා මැවූ පරිසරය

මිනිසා මැවූ පරිසරය 

දකිමි මම පරිසරය
අප අවට පරිසරය
විස්කම් දැකුමකි ඒ
මිනිසා මැවූ පරිසරය

සුනිල්වන් වනය සිඳ 

ඉඳි කෙරුණු මහ මැදුරු බිත්ති වල 

ගොඩ ගැසී තිබෙන්නේ 

මිහි පහණෙන් බිඳුණු 

නෙක නෙක පමණින් යුත් 

කැට කැබලිතිය 

ඒ මැදුරු කවුළු දොර 

මල්කම් කළ ලීයෙන් ද 

නිමාවී තිබෙන්නේ ?

ඔව් ,මහ වනේ තුරු සතුවූ 

මහ කඳන් ,අතු පතර 

මග දෙපස කුළුණු මත 

රෑ අඳුර කපාගෙන 

දිලෙන්නේ වීදුරු බුබුළු තුළ 

ගංගා, ඇළ, දොළ,විල්හි 

පිරුණු සිහිල් දිය බිදුය.

විදුලි වේගෙන් මග දිවෙන 

සුව පහසු රිය තුළ 

දැවෙන්නේ දුම් දමමින 

පෙර විසු තුරු ලතා 

හෙළූ උණු කදුළු තෙල්යැ !