Saturday, November 11, 2023

ඉල්මහ

 



ඉල්මහ

බක්මහට දෙවෙනි නැත
ඉල්මහේ කඳුළු බර
බොල් පොළොව උරාගත්
කල් ගියත් උඩට එන
බිය නොදත් ඒ සැවොම
මිය ගියත් සුබ සිහින
ගිය නමුත් හැර දෙරණ
සිය සියක් හඞ නගන


හඞ නැගුණ හඬ මඩින
ලෙයින් යකඩින් තැළුන
සොයුරු සොයුරියනි සැම
මේ පොළොව යට නිදන
ජීවිතේ දුෂ්කරම
මග අරන් තෝරගෙන
නුඹ වින්ද දුක් කන්ද
දන්නෙ නෑ බෝම දෙන
එදාටත් වඩා මට
අද සිතෙයි නුඹ ගැනම
නුඹ නිදන තැන නොදැන
බරය මුළු හද ගැබම
මේ දෙරණ සිප වැතිර
හෙලූ අවසන් සුසුම
වාතයට මුසුව ගිය
දුම්රොටු ද සිතට එන
ගං දියේ පාව ගිය
ඡායාද ඇත මැකුණ
සමුදුර ද වැළඳ ගොඩ
ගෙනාවේ රැළි නොවන
කොතන වුව කම් නොවන
ඔබ මෙදින සිටින තැන
පිනි රැඳුණු තණ පලස
මත තබමි මල් බඳුන!
Photo credit to Bence Bella-Schottner on Unspalsh

Thursday, November 9, 2023

ඇදී ජල තල මත












ඇදී ජල තල මත

ඇඳී යයි රූ එක එක

බිඳී යනු දැක දැක
බැඳී ඉන්නට කියයි
තව නෙත

Saturday, November 4, 2023

රැජනකට ඔටුනු ඕනෑම නැත

රැජනකට ඔටුනු ඕනෑම නැත




 

මී මැසි ජනපදයක් කියන්නේ අපූරු තැනක්. වෙනම සංස්කෘතියක්,වෙනම ජීවිතයක්. මී මැසි ජනපදයක ඉන්න ස්ත්‍රීන් අතර රැජනක් ඉන්නවා කියලා ඔබ දන්නවා. ඒ වගේම වැඩකාර මැස්සියන් ඉන්නවා කියලා දන්නවා. මීමැසි ස්ත්‍රීන්ට  වර්ණදේහ යුගල 16ක් ඒ කියන්නේ වර්ණදේහ 32ක් තියෙනවා. මේ වර්ණදේහ හා ජාන සැකැස්ම රැජනගේත් වැඩකාරියන්ගේත් එකමයි. ඒ කියන්නේ ඕනෑම වැඩකාර මැස්සියකට රැජනක් වීමේ විභවය තියෙනවා. ඔව් ඕනම ගැහැනියෙකුට රැජනක වෙන්න පුළුවන්. මී මැසි රැජන හැදෙන්නේ බලය ඩැහැගෙන නෙවෙයි. ඒක වෙන්නේ ආහාරයේ අනුහසින්. බල අරගලයක් නැත්තෙත් නෑ. ඔටුනු පැළඳීම් නැති එහෙත් මහා බල පරාක්‍රමයෙන් යුත් රැජනගේ උපත ,ජීවිතය හා  අවසානය  ගැනයි අද අපේ කතාව.

දැන් අපි ඒ කතාව බලමු.

අලුත් රැජනක් ඕන කියන සංවේදනය මී මැසි ජනපදයට දැනෙන්න ගන්නවා. ක්‍රියාරම්භ කය (Trigger) වෙන්නේ ජනපදයේ රැජනගේ පෙරමෝන සුවඳ මට්ටම අඩු වීමත් එක්ක ඇතිවෙන තත්වය. සමහරවිට පරණ රැජන වයසට ගිහින් රෝගී වීම නිසා හරි ඈ සමුහ සරණය කට සූදානම් වෙන නිසා හරි වෙන්න පුළුවන්. සමුහ සරණය ගැන වෙන ලිපියකින් කතා කරන්නම්.

මෙන්න මේ අවස්ථාවේ හෙද මැස්සියන් (nurses) අලුතෙන් බිත්තරවලින් එළියට ආපු ගැහැනු කීටයන් නැත්නම් රාජ කුමාරිකාවන් 10 - 20 අතර සංඛ්‍යාවක් තෝරාගෙන බොහොම සුවිශේෂී  අහාර රටාවකට ඔවුන් යටත් කරනවා. ඔවුන්ට එතැන් සිට ආහාරය වශයෙන් ලැබෙන්නේ වෙනස් දෙයක්. ඒකට කියන්නේ රෝයල් ජෙලි නැත්නම් රාජකීය ජල්ලිය. මේක කිරි වගේ සුදුපාට දෙයක්. ශ්‍රාවය වෙන්නේ ගැහැනු මැස්සියන්ගේ ඔළුවේ තියෙන ග්‍රන්ථි විශේෂයකින්. රෝයල් ජෙලි ජලය, ප්‍රෝටීන, සරල සීනි, මේද අම්ල, විටමින් B, අනිකුත් විටමින,අංශුමාත්‍ර මුලද්‍රව්‍ය ඇතුළු ඛනිජ ලවණ ආදිය අඩංගු පූර්ණ ආහාරයක්. එහි  ප්‍රති බැක්ටීරීය ද්‍රව්‍ය ද අඩංගු වෙනවා. මේ ආහාරය අර හැදී වැඩීගෙන එන  රාජ කුමාරිකාවන් ගේ  ප්‍රජනන පද්ධතියට බලපෑමක් කරනවා. ඒ අනුව රැජන නිර්මාණය වෙනවා.

මේ සෑම රාජකුමාරිකාවක් ම හැදෙන්නේ මී වදයේ විශේෂිත කුටීරයක. ඒවාට රැජන කුටි කියලා කියනවා. ඒවායේ හැඩය හරියට රටකජු ගෙඩියක් වගේ. රැජනියන් රූපාන්තරණය වෙන්න කලින් වැඩකාර මැස්සියන් ඒ කුටි වසා දමනවා. රැජන ඇතුළේ හැදෙනවා. පහළොස් වන දිනයේදී වැඩකාර මැස්සියන්ගේ ද උදවු ඇතිව ඒ කුටියේ බිත්තියේ රවුමට හිලක් කපලා පොඩි දොරක් හදාගෙන රැජන එළියට එනවා. ඒ එන්න කලිනුත් වැඩකාර මැස්සියන් රැජනට ආහාර කවනවා.

 

ඊට පස්සේ රැජනට කරන්න තියෙන්නේ ටිකක් ම්ලේච්ඡ ක්‍රියාවක්. ඈ නිසඟයෙන්ම ඒ රාජකාරිය කරන්න බැඳිලා ඉන්නවා. ඒ තමයි අර රෝයල් ජෙලි කැවූ අනික් සහෝදර රාජ කුමාරිකාවන් මරණයට පත්කිරීම. මෙන්න මෙතන තමයි එක්තරා ආකරයක බල අරගලය තියෙන්නේ. ඒ සඳහා ඔවුන් කැඳවීමට රැජින උච්ච ස්වරයෙන් හඬක් නිකුත් කරනවා. අනිකුත් කුමාරිකාවන් ද ඒ හඬ නිකුත් කරනවා. ඔවුන් එළියට ඇවිත් එකිනෙකා හා සටන් කරනවා. අන්තිමේ දී රැජන හැර සියල්ලන්ම මැරෙනවා. රැජන සිය කුටියේ සිටියදීම සමහරවිට මේ හඬ නිකුත් කරනවා.

 

සටන අවසන් වුනු විට රැජන මී වදයෙන් එළියේ සංසර්ග පියාසැරියේ යෙදෙනවා. එහිදී ඈ පිරිමි මී මැස්සන් හා සංසර්ග ක්‍රියාවලියේ යෙදෙනවා. එහිදී ඇයට ඉදිරි වසර 3 - 5 දක්වා කාලයක් සංසේචිත බිත්තර දැමීමේ වරම හිමි වෙනවා. මේ පියාසැරියෙන් පස්සේ රැජන නැවත මී වදයට එනවා. මව් රැජන ඒ වනවිට වයසට ගිහින් මරණාසන්න ව හිටියොත් අලුත් රැජන විසින් ඈ ඝාතනය කරනු ලබනවා. සමහරවිට මව් රැජන   සමුහ සරණය කරලා වෙන් තැනකට ගිහින් ඉන්නත් පුළුවන්.  දැන් මී වදයේ සියල්ලෝම නව රැජන පිළි ගන්නවා. එසේ වීමට තරම් පෙරමෝන දැන් ඇගෙන් නිකුත් වෙනවා.

මින් පසු මුළු ජීවිත කාලෙම වගේ වැඩකාර මැස්සියන්ගේ උදව් ඇතිව රැජන මී වදය තුළ ඉන්නවා. සිය උදරය ඇදගෙන ඈ මී වදය පුරාම ඇවිදිනවා.සෑම බිත්තර දාන කුටීරයක්ම නිරීක්ෂණය කරනවා. කුටීරය හිස් නම් ඈ ඇගේ උදරය ඒ තුළට පහත් කර බිත්තරයක් දානවා.

එක ගිම්හාන කාලයකට ඈට පුළුවන් බිත්තර 2000ක් පමණ දාන්න. සමහර කාලවලට ඈ බිත්තර නොදා විවේකීව ඉන්නවා. සත්තු සේවිකාවන් ඈ වටා රවුමක් හැදිලා ඈ රැකබලා ගන්නවා. ඒ වගේම මී වදය පුරා පෙරමෝන සුවඳ පතුරවනවා. ඒකෙන් කවුරුත් දැනගන්නවා රැජන යහතින් ජීවත් වෙන බව. කලින් කිව්වා වගේ අවුරුදු 3- 5 ත් අතර කාලයක් ඈ තම මෙහෙවර ඉටු කරනවා.  ඇගේ ජීවිතයේ අවසානය ළඟා වන විට බිත්තර දැමීමේ හැකියාව අඩුවෙලා යනවා. පෙරමෝන ශ්‍රාවයත් අඩු වෙනවා. ඒ අනුව නැවතත් නව රැජනක් බිහි කර ගැනීමේ ක්‍රියාවලිය ආරම්භ වෙනවා.

Photo credit to Ante Hamersmit on Unsplash