මහාචාර්ය මෙල් ග්රිව්ස් (
Sir Melvyn Francis Greaves ) හට සිය ජීවිතයේ සරල ඉලක්කයක් විය. ඔහු දරුවන්ට ලියුකීමියා රෝගය වැළැක්වීම සඳහා බීමට යෝගට් වර්ගයක් පිළියෙළ කිරීමට උත්සාහ ගනිමින් සිටියේය. මෙය කුමන අදහසක් දැයි ඔබට සිතේවි. පිළිකා එතරම් පහසුවෙන් පරාජය කළ නොහැකි නමුත් මහාචාර්ය ග්රීව්ස් විශ්වාසයෙන් යුතුව ඔහුගේ අත්දැකීම් ක්ෂේත්‍රයට දෙමින් සිටි අතර අනෙකුත් පර්යේෂකයෝද මෙය බරපතල කොට සිතූහ. ලන්ඩනයේ Institute of Cancer Research) ආයතනයේදී ග්රීව්ස් ළමා වියේ ලියුකීමියා රෝගය පිළිබඳව දශක තුනක කාලයක් අධ්‍යනය කළේය. පසුගිය දිනක ඔහුට ක්ෂේත්‍රය වෙනුවෙන් කරන ලද සේවයට ගෞරව කිරීම සඳහා නයිට් පදවියක් පිරිනැමීමට තීරණය කර තිබුණි.
'දරුවන්ට ලියුකේමියා හැදෙන්නේ ඇයි කියන එක ගැන මම අවුරුදු 30ක් තිස්සේ උමතුවෙන් සිටියේ.' ඔහු පවසයි. ' දැන් ප්‍රථම වරට අපට එයට පිළිතුරක් ලැබී තිබෙනවා.' ' ඒ කියන්නේ දැන් අපට එය ඇතිවීම වළක්වා ලීමේ මං සොයා යන්න පුළුවන්. මගේ අදහස මේ පානය පිළිබඳවයි.''
1950දී බ්‍රිතාන්‍යයේ දරුවන් 2000ක් පමණ රෝගයට ගොදුරු විය. එකල මෙය මාරාන්තික රෝගයක් ද විය. අද වන විට රෝගීන්ගෙන් 90%ක් පමණ සුවය ලබති. නමුත් ප්‍රතිකාර විෂ සහිත වනවා පමණක් නොව අතුරු ආබාධ රැසක් ද සහිතය. ඇතිවන සංඛ්‍යාවත් දැන් වැඩි වෙමින් තිබේ.. බ්‍රිතාන්‍යයේ හා යුරෝපයේ 1% ප්‍රතිශතයකින් වැඩිවේ. මේ තත්වය දකින්නට ලැබෙන්නේ දියුණු රටවල් වලය. දියුණු වෙමින් පවතින ඒවායේ නොවේ. රෝගය සම්පත් වැඩිවීම සමග ගමන් කරයි.
රෝගය අනුයාත ජීවවිද්යත්මක සිද්ධි මාලාවක් සමග ඇතිවේ. එහි මුල්ම ක්ෂණික ආරම්භය දරුවන් 1/20 කට ජාන විකෘතියක් ලෙස ඇතිවේ. 'මේ විකෘතිය හදිසියේ මවගේ ගර්භාෂය තුළදීයි ඇතිවෙන්නේ. එය පරම්පරාගත දෙයක් නෙමෙයි.නමුත් මෙය දරුවා ජීවිතයේ පසු කාලයකදී ලියුකේමිය රෝගය වැළඳීමේ අවදානමකට පත් කරනවා.' ග්රීව්ස් කියයි.
'එවැනි දරුවෙකුට රෝගය ඇතිනොවීමට නම් දරුවාගේ ප්‍රතිශක්ති පද්ධතිය නිසියාකාරව ශක්තිමත් වීමට අවශ්‍ය වෙනවා. ඒ සඳහා පළමු වර්ෂයේදී ආසාදනයක් ඇතිවීම අවශ්‍යයි 'ග්රීව්ස් කියයි. එසේ නොමැති වුවහොත් එම පද්ධතියේ ප්‍රථමකරණය මග හැරෙන (left unprimed )අතර හොඳින් ක්‍රියා නොකරයි. මේ අර්බුධය කරදරකාරී ලෙස උග්‍ර වෙමින් පවතී. දෙමාපියෝ තම දරුවන් හදාවඩා ගැනීමේදී විෂබීජ නාශක සහිත පිසදමන තුවා,සබන්,පොළොව පිසදමන ද්‍රව්‍ය, විශාල ලෙස යොදා ගනිති. කුණු දූවිලි බිඳක් නැති පරිසරයක් පිළියෙළ කිරීමට පෙළඹෙති. මව් කිරි දීමත් අඩු කරති. මේ දරුවන්ගේ සමාජ සම්බන්ධතාත් අඩු නිසා වෙනත් දරුවන් හා ගැටීමත් අඩුයි. ඒ නිසා මේ දරුවන් විෂබීජ සමග ගැටීම අඩු වේ. මෙහි වාසිය දරුවන් කුඩා කළ රෝගී නොවීමයි. නමුත් මෙහි අතුරු අබාධ ඇත. අද දරුවන් මැසි මදුරුවන් ගේ දෂ්ට කිරීම් වලටද නිරාවරණය නොවන නිසා, මෙහිදී දරුවන්ගේ ප්‍රතිශක්ති පද්ධතිය නිසිපරිදි ප්‍රථමකරණය වන්නේ නැත.
'එවැනි දරුවෙක් අවසානයේ ආසාදන වලට නිරාවරණය වුවොත් ඔහුගේ/ඇයගේ ප්‍රථමකරණයනොවූ ප්‍රතිශක්ති පද්ධතිය අසාමාන්‍ය ලෙස ප්‍රතික්‍රියා දක්වනවා. . එය අධි ක්‍රියාකාරීව නිදන්ගත ප්‍රදාහය ඇති කරනවා' ග්රීව්ස් පැහැදිළි කරයි. මේ ප්‍රදාහය වර්ධනය වීමෙන් රුධිරයට සයිටෝකයින් නම් රසායනිකයක් නිදහස් කෙරේ. මේ රසායනික පළමු ලියුකීමියා විකෘතිය දරණ දරුවන්ගේ දෙවන විකෘතියක් ද ක්‍රියාරම්භ ( trigger ) කරයි. නවීන සුපිරි පිරිසිදු නිවාස වල ජීවත් වන මුලින් සඳහන් කළ විකෘතිය දරණ එනම් ලියුකීමියාවට නැඹුරුතාව දක්වන දරුවෝ සම්පුර්ණ ලියුකීමියා රෝගී තත්වයට පත්වෙති.
මේ අනුව සැලකු විට පෙර අදහස් කළ ආකාරයට අධි බලැති විදුලි රැහැන් හෝ න්‍යෂ්ටික බලාගාර හෝ මේ රෝගය ඇති වීමට හේතු නොවේ. එය ඇති වන්නේ උපතට පෙර හා උපතට පසු පරිසරවල සිදුවන වෙනසක් නිසා ඇතිවන ද්විත්ව ක්‍රියාකාරිත්වයකින් බව ග්රීව්ස් 2018 වසර මුලදී Nature Reviews Cancer ජර්නලයට ප්‍රකාශ කළේය. මේ නව දැක්ම විද්‍යාඥයන්ට මූලිකව ලියුකීමියාව වළක්වන්නේ කෙසේද යන්න කෙරෙහිද අවධානය යොමු කිරීමට ද හේතු වෙතැයි ග්රීව්ස් කියයි. ' මවගේ ගර්භාෂය තුළදී සිදුවන විකෘතිය වලක්වන්න තවම අපිට බැහැ .නමුත් දෙවන ප්‍රදාහ අවස්ථාව ඇතිවීම වැළැක්වීම ගැන අපට හිතන්න පුළුවන්.' ඔහු කියයි.
මේ සඳහා ග්රීව්ස් හා ඔහුගේ කණ්ඩායම මානව ආහාර මාර්ගයේ වෙසෙන බැක්ටීරියා හා වයිරස් ගැන අධ්‍යනය කිරීම ආරම්භ කර ඇත. මේවා අපේ ආහාර ජීර්නයෙදී උපකාරී වන අතර ජීවිතයේදී අපට හමුවන විෂබීජ ගැනද අදහසක් ලබා දෙයි. සංවර්ධිත රටවල මිනිසුන්ගේ ආහාර මාර්ගයේ ඇති බැක්ටීරියා විශේෂ සංඛ්‍යාව අඩු බව සොයා ගෙන ඇත. එයට හේතුව ඔවුන් ගත කරන අතිපිරිසිදු වාතාවරණය තුළ ඔවුන්ගේ ළදරු අවදියේදී නිරාවරණය වන බැක්ටීරියා විශේෂ සංඛ්‍යාව අඩු වීමයි.
' අපි ඔවුන්ගේ ක්ෂුද්‍රජීවීන් ප්‍රතිව්‍යුහ ගත කරන්න ක්‍රම සොයන්න අවශ්‍ය වෙනවා. දරුවන්ගේ ප්‍රතිශක්ති පද්ධතිය ප්‍රථම කරණය කරන්න වඩා වැදගත් වන්නේ කුමන බැක්ටීරියා වර්ග ද කියා අධ්‍යනය කරනවා. දැනට ග්රීව්ස් මීයන් යොදාගෙන පර්යේෂණ කරන අතර ඉලක්කය වන්නේ ඉදිරි වසර දෙක තුන තුළ මිනිසුන්ට අත්හදා බැලීමයි. ' අපේ ඉලක්කය දරුවන්ගේ එක සෞඛ්‍ය සම්පන්න තත්වයට ගේන්න පුළුවන් විශේෂ 6-10ත් අතර සංඛ්‍යාවක් සොයා ගැනීම .' ඔවුහු පවසති. මේ ක්ෂුද්‍ර ජීවී සලාදය පෙත්තක් වශයෙන් නොව බාල වයස් දරුවන්ට පානය කළ හැකි යෝගට් පානයක් වැනි දෙයක් වීමට ඉඩ ඇත.
මේ පානය ළමා ලියුකීමියාවට දරුවන් ගොදුරු වීම වැළැක්වීමට පමණක් හේතු වන්නේ නැත. අද බටහිර රටවල හා අසාත්මිකතා ද වැඩි වෙමින් පවතී. මෙයටද හේතුව දරුවන් විෂබීජ වලට නිරාවරණය අඩුවීම නිසා ඔවුන්ගේ ප්‍රතිශක්ති පද්ධතිය ප්‍රථමකරණය නොවීමයි. මේ නිසා පානය මෙවැනි තත්වයන් කිහිපයකටම පිළිතුරක් වනු ඇත.
'මං හිතන්නේ අපේක්ෂාව විශ්වාස කරන්න බැරි තරම් චමත්කරජනකයි. අපි ලියුකීමියාව වළක්වනවා පමණක් නොවේ. තවත් සංකුලතා ගණනාවක් ම වළක්වනවා.'ග්රීව්ස් අපේක්ෂාව දල්වයි.
ලියුකීමියාව යනු කුමක් ද?
අපේ රුධිරාණු නිපදවෙන්නේ ඇටමිදුළු තුලයි. රතු රුධිරාණු ශරීරය පුරා ඔක්සිජන් ගෙනයාමේ කාර්ය කිරීමටත්, සුදු රුධිරාණු ආසාදන හා සටන් කිරීමටත්, පට්ටිකා රුධිර ගැලීම වැළැක්වීමටත් වශයෙන් මේවා ශරීරයට අවශ්‍ය අවස්ථාවල නිපදවේ. පුද්ගලයෙකුට ලියුකීමියාව වැළඳුනු විට අසාමාන්‍ය අන්දමින් සුදු රුධිරාණු නිදහස් වෙයි. මේ තත්වය පුද්ගලයාගේ ඇටමිදුළු වර්ධනයට බාධා කරයි.එවිට සියළුම රුධිර සෛල වර්ග අඩු වීමට පටන් ගනියි. පුද්ගලයා රෝගී තත්වයට් පත්වෙයි. ලියුකීමියා ප්‍රභේද ගණනාවක් ඇති අතර දරුවන් අතර ප්‍රමුඛව ඇත්තේ Acute Lymphoblastic Leukaemia සහ Acute Mayeloid Leukaemia යන ප්‍රභේද දෙකයි
The Guardian ඇසුරිනි.
Photo by Aditya Romansa on Unsplash
