Wednesday, August 20, 2025

මොළය කන ඇමීබා ගැන අහලා තියෙනවා ද?

 මොළය කන ඇමීබා ගැන අහලා තියෙනවා ද?



මරිකාවේ South Carolina ප්රාන්තයේ Lake Murray නම් ජලාශයේ නෑමෙන් පසු අවුරුදු 12ක පිරිමි ළමයෙක් මේ ඇමීබා ආසාදනය නිසා මිය ගිහින් තියෙනවා. මේ ජලාශයට අපිත් ගිය බව මතකයි.
මොකා ද මේ ජීවියා?
මෙයා Naegleria fowleri. අයිති phylum Percolozoa වලට. මෙයා ඇමීබික විදියටත් කශිකාධර විදියටත් ඉන්න බවයි සඳහන් වෙන්නේ. නාසයෙන් තමයි මොළයට ඇතුළු වන්නේ. මොළයේ පටක විනාශ කරන නිසා brain eating amoeba කියලා කියනවා.
ඇමරිකාවේ වසරකට පුද්ගලයන් 10ක් පමණ මේ ආසාදනයට ගොදුරු වෙන බව පැවසෙනවා. 1962 - 2024 දක්වා පුද්ගලයන් 167 ක් ආසාදනය වී ඇති අතර සුවය ලබා ඇත්තේ 4ක් පමණයි.
පින්තූරයේ ඉන්නේ අපි දෙන්නා... Lake Murray ගිය ඈත දවසක දී

Sunday, August 17, 2025

වසර 30ක් පැරණි කළලයකින් දරු උපතක්

 වසර 30ක් පැරණි කළලයකින් දරු උපතක්



මරිකාවේ Ohio ප්රාන්තයේ Lindsey (35) හා Tim Pierce (34) යුවලට අවුරුදු 30ක් ශීතකර ගබඩා කර තිබූ කළලයකින් පුතෙකු ලැබී තිබෙනවා.
මෙය මෙසේ දීර්ඝතම කාලයක් තිබූ කළලයයි.
කළලය අයිති Linde Archerd (62) හා ඇගේ එවකට සැමියාටයි. ඒවා 1994 IVF ක්රමයට නිපදවූ කළල. ඇය කළල හතරක් එකවර ඇතිකර තියෙනවා. එයින් එකකින් ඈට දියණියක් ලැබීමට වරම් හිමිවුණා. නමුත් ඉතිරි ඒවායින් දරුවන් සෑදීමට පෙර ඈට සැමියාගෙන් වෙන් වීමට සිදු වුණා. සැමියාගෙන් වෙන්වූ පසුව ඈ ඒවා ඉවත් කර දැමීමට හෝ පර්යේෂණ වලට ලබා දීමට කටයුතු කර නෑ. ඒ තම දියණියගේ සොයුරු සොයුරියන් ලෙස හැඟීමක් ඇයට තිබී තියෙනවා. මුලදී මුදල් ගෙවා ගබඩා කර තැබූ කළල පසුව එක්තරා සංවිධානයක් විසින් භාරගෙන ගබඩා කර තබා තියෙනවා.
බිහිවූ මේ දරුවා තම තිස් හැවිරිදි දියණිය වාගේම බව Linde පවසනවා.

දර ළිප හා පිළිකා

 දර ළිප හා පිළිකා



ළිප්වල දර දැවීම නිසා එන දුමට දීර්ඝ කාලයක් නිරාකරණය වීමෙන් පෙනහැළි පිළිකා අවදානමක් ඇති බව සඳහන් FBප්රවෘත්තියක පෝස්ට් එකක කමෙන්ට් දැක්කම අපේ අධ්යාපනයේ තරම හොඳට වැටහෙනවා.
අපේ අත්තලා මුත්තලා ළිප ළඟ දවසේම හිටියා උන්දලට ඔය ලෙඩ තිබුණද අහනවා. හුඟක් අය හිතනවා ඒ කාලේ මිනිස්සු හැමෝම අවුරුදු සීයක් හොඳට ජීවත් වුණා කියලා. නමුත් ඒ කාලේ ආයු අපේක්ෂාව ගැන මේ උන්දලට කිසිම දැනුමක් නෑ. ඒ කාලේ ලෙඩ වෙනවා නමුත් ලෙඩේ නොදැනම මැරෙනවා. බෝවන හා බෝ නොවන රෝග වලින් පීඩා විඳිනවා. අද ආයු අපේක්ෂාව ඉහළ නිසා වයසක අය වැඩී. ලෙඩ ගැන සොයනවා පරීක්ෂණ කරනවා වැඩී. ඉතින් ලෙඩ්ඩුත් වැඩී. බෙහෙත් බි බී ඉන්නවා. අපේ තාත්තා ප්රථම හෟදයාබාධයෙන් මිය යනවිට වයස අවුරුදු 49යි. අපි දැන් ඒ වයස පහුකර ගොඩක් කල්. රෝග වලට ප්රතිකාර නැති වුණා නම් අපිත් දැන් නෑ.
අනික ඒ කාලේ ගෙවල්වල උයන ගෙය වෙනම තියෙනවා. වාතාශ්රයත් හොඳට තියෙනවා. අහිතකර පොලිතීන් ප්ලාස්ටික් පිළිස්සීමත් නෑ. ඒ අංශුත් නෑ. හැබැයි දර දුම් වලත් කාසිනෝජන් හා කුඩා ආංශුමය ද්රව්ය තියෙනවා.

Friday, August 15, 2025

ලූනු ගැන කතාවක්

 ලූනු ගැන කතාවක්

















ලොකු ලූනුවල පිට වේලිච්ච පොත්ත ගැලෙව්වම ඇතුළේ ඊළඟ පීල් එකේ දැළි වගේ පුස් තියෙනවා ඔයාලා දැකලා ඇති නේ. අද පෝස්ට් එකක මේක මාරාන්තික විසක් කියලා ලියලා තියෙනවා දැක්කා.
එහෙම දෙයක් නෑ. ඒ තියෙන්නේ Black mold. වැඩිපුරම තියෙන්නේ Aspergillus niger. මේක හානිකර නෑ. ඒවා සෝදලා දාලා ලූනු පාවිච්චි කරන්න පුළුවන්. හැබැයි සමහර විට ලූනු මේ දිලීර නිසා කුණු වෙලා නම් දුගඳ හා තැම්බී ගිය ගතියක් තියෙනවා. එතකොට ඒ ටික කපා දාලා ඉතුරු ටික ගන්න.
හැබැයි අපට හානිකර Aspergillus විශේෂ තියෙනවා. ඒවා තමයි Aspergillus flavus හා Aspergillus parasiticus. මේවා වැවෙන්නේ රටකජු වියළි මිරිස් කජු කොප්පරා වගේ ඒවා මත. මේ දිලීර Aflatoxin හදනවා. Aflatoxin අක්මා අක්රිය කිරීමේ සිට අක්මාවේ පිළිකා ඇති කිරීම දක්වා හානි අපට කරනවා. කොප්පරා වල මේවා හැදෙන නිසා ඒවායින් හදන පොල්තෙල් වල විෂ තියෙනවා. පොල්තෙල් අව්වේ ටික වෙලාවක් තැබීමෙන් ඒ අවදානම අඩු කරගන්න පුළුවන්. නමුත් ඉවීමෙන් හෝ බැදීමෙන් කෑම වල ඇති Aflatoxin විනාශ වෙන්නේ නෑ. එය තාපයට ඔරොත්තු දෙනවා.

Monday, August 11, 2025

පරණ කතන්දර ගෙදර පොල් තෙල් හිඳීම

 පරණ කතන්දර

ගෙදර පොල් තෙල් හිඳීම













කාලේ අපේ අත්තම්මා මාස කීපයකට සැරයක් ගෙදර පොල් තෙල් හිඳිනවා. අහළ පහළ ගෙවල් වල හිතවත් කාන්තාවන් පොල් ගාල දෙන්න එනවා. මමත් පොඩි කමට හිරමනේ වාඩි වෙලා පොල් ගානවා. එතකොට මට වයස අවුරුදු හතකට වැඩි නැහැ. දවසක් මම පොල් ගෙඩි දෙක තුනක්ම ගෑවලු. ඊට පස්සේ මට පොල් ගෑම එපාම වුණාලු. අත්තම්මට අනුව නම් මට අර ගැහැනුන්ගේ ඇස්වහ වැදිලා.
දැන් අපි බලමු ගාපු පොල් වලට මොකද කරන්නේ කියල. මේ පොල් විශාල හට්ටිවල රැයක්ම තම්බනවා. ඊළඟට මිරිකනවා. මිරිකලා බටපොතු වලින් හදපු කිරිගොටුවලින් පෙරනවා. මිරිකන්නේ අත් දෙකෙන් නිසා අත්තම්මගේ අණ අනුව මිරිකන අය හොඳට සබන් දාල අත් හෝදන්න ඕන. ඒ මොකද දන්නවද? වම් අත වෙන දේවල් හෝදන්න යොදාගන්න හින්දා . පළවෙනි කිරි අරන් අහක් කරපු කුඩු ලී වංගෙඩියේ කොටලා, මිරිකලා දෙවෙනි කිරිත් ගන්නවා. පොල් මිරිකලා ගන්න කිරි දියර ලොකු හට්ටියක ළිපේ තියල රත්කරනවා. ඒවාට කියන්නේ තෙලිජ්ජ. තෙල් පෑදෙන කොට හිල් පොල් කට්ටක් දියර මත පා කරනවා. පොල්කට්ටේ එකතුවන දියර වෙන ලොකු හට්ටියකට එකතු කරනවා. ඒ දියරයට කියන නම් කිරිජ්ජ. කිරිජ්ජ වලට හාල් දාල හොඳට හැඳි ගාල ලිනු එහෙම දාල කිරි කැඳ හදනවා. පොල් කට්ට දාගෙන ඉන්න හට්ටියේ ඉතිරි වන්නේ පෑදුණු තෙල් හා වෙන් නොවුණු කිරිජ්ජ ටිකක්.
දැන් ඒ තෙල් සහිත කොටස ආයෙමත් ලිපේ තියල රත් කරනවා. එවිට සුවඳ හමන්න ගන්නවා. හතර වටේම දැන ගන්නවා ගෙදර තෙල් හිඳින බව. තෙල් රන්වන් පාට වුණහම ලිපෙන් බාල නිවෙන්න අරිනවා. කොස් කොළ ගොටුවක් හදල ඒකට ඉරටු කෑල්ලක් ගහල පුනීල හදනවා. පිරිසිදු වියළි බෝතල් කටට අර කොස් කොළ පුනීල තියල අර තෙල් පුරවනවා. මේ තෙල් කිසිම විස ද්රව්යකින් තොර කල් තබාගත හැකි මුඩු නොවන ඉතාම පිරිසිදු ඒවාය. හට්ටියේ ඉතුරු වෙන්නේ තෙලිකා. ඒවත් කන්න පුළුවන්. පැණි රස වැඩි නිසා වැඩිපුර කෑවොත් මත් වෙනවා.
අවුරුදු සීයක් පරණ පොල් තෙල් බෝතලයකුත් ආත්තම්මා ගේ බෙහෙත් බඩු රාක්කයේ තිබුණා.

Wednesday, August 6, 2025

දිනය මතක නෑ

 දිනය මතක නෑ



















දිනය මතක නෑ
1983 ජුලි වෙන්න ඕන
ලොකු පුතා විතරයි හිටියේ
කොටි එනවා යයි ආරංචියකට
දරුවත් අරන්
අපි ගෙදරින් දුවගෙන ගියා
ගියා ගියා ගියා
ඇරැව්වල පැත්තේ
කවදාවත් නොගිය පාරවල්වල
මිනිස්සු කැති පොරෝ අරගෙන
මෝල්ගස් උස්සගෙන දිවුවා
කවුරුවත් ආවේ නෑ!
අපි ආපහු ගෙදර ආවා!
පස්සේ කලු ජූලිය ආවා
ඒ බිහිසුණු දේවල් දැක්කේ නෑ
සමූපකාරයේ පෝලිමේ ඉඳන්
සලාක දේවල් ගත්තා!
අපි මොන තරම් රැවට්ටුවද?
අපි මොන තරම් රැවටුණද?

Sunday, July 27, 2025

අපේ පාසල් කාලය

 අපේ පාසල් කාලය



මා බාලාංශයේ සිට උසස් පෙළ ඉවර වෙන තෙක්ම ගාල්ල සංඝමිත්තා බාලිකා විද්යාලයේ ඉගෙන ගත්තා.
අපි ළදරු පාසල් ගියේ නෑ. හැබැයි කුමන හෝ විදියට ගෙදරදීම කියවීම ලිවීම පුළුවන් වුණා. කවුරු ඉගැන්වූවද කියා මතක නෑ. අම්මා, ආත්තම්මා හා මාමා වෙන්න ඇති. මං මුලින්ම ඇතුළත් වුණේ පහළ බාලංශයට. තාත්තා තමයි මං පාසලට ඇතුළත් කරන්න ගියේ.
මගේ මුල්ම ගුරුතුමිය සෙනෙවිරත්න මිය. බාලිකාවක් වුණත් අපේ පන්තියේ පිරිමි ළමයි දෙන්නෙක් හිටියා. ඒ විදුහල්පතිනිය කාරියවසම් මැතිණියගේ පුතා හා සෙනෙවිරත්න මියගේ පුතා. ඉහළ බාලාංශයේ දීත් එයාලා හිටියා. පස්සේ එයාලා මහින්දයට ගියා. ඒ දවස් වල අපේ පන්ති තිබුණේ වක්වැල්ල පාරේ ගල්කැටිය වලව්වේ. ඇතුළුවන ගේට්ටුව දෙපස කණුවල සිංහ රූප අඹා තිබූ බව මතකයි.
ඉහළ බාලංශයෙන් පසු දෙක ශ්රේණිය. ඒ පන්ති ප්රධාන පාසලේ තිබුණේ. ඉන් පසු පහ ශ්රේණිය දක්වා ඉගෙන ගත්තා. 4හා 5පන්ති පැවැත්වුණේ සවස් වරුවේ. අපි උදේ දහයට විතර ඇවිත් පන්ති පටන්ගන්නකම් ඇතිවෙන්න සෙල්ලම් කරනවා.
හයේ සිට විෂයය මහ ගොඩක් තිබුණා. විවිධ ප්රදේශවලින් පහේ ශිෂ්යත්වය සමත් වී ළමයි ආ නිසා සමාන්තර පන්ති ගණනක් තිබුණා. මං හිටියේ ලකුණු වැඩිම ළමයි ඉන්න පන්තියේ. ඉන්පසු අපට පළවැනියා වෙන්න අමාරු වුණා. මොකද දක්ෂ ළමයි ගොඩයි. අනික එක දෙක තෝරන්නේ සියළුම සමාන්තර පන්ති එකට අරගෙන. අපට තිබූ විෂයයන් සිංහල, ඉංග්රීසි, ආගම, ඉතිහාසය, භුගෝලය, චිත්ර, මැටි වැඩ, රෙදි විවීම, ගෘහ විද්යාව, සෞඛ්යය හා ශාරීරික අධ්යාපනය, ප්රජාචාරය, මැහුම්, සාමාන්ය විද්යාව, ගණිතය, කෘෂිකර්මය වගේ ඒවා . මෙයින් ලිඛ්තව විභාග තිබුණේ සිංහල, ඉංග්රීසි, සාමාන්ය විද්යාව, ආගම, ඉතිහාසය, භූගෝලය වගේ ඒවට විතරයි. කෘෂිකර්මය වගේ ඒවට වතු වැවීම විතරයි. ලකුණු දීමක් නෑ. අනික් සමහර ඒවට ප්රායෝගික ලකුණු විතරයි. ළමයි අතර සහයෝගය හොඳින් තිබුණා. දක්ෂයාට අපි ආදරය කළා. ඊර්ෂ්යා කළේ නෑ. දුප්පත් පෝසත් භේදය නම් තිබුණා. පෝසත් අයට යාන වාහන තීබුණා. උසස් රැකියා කරන දෙමව්පියන් හිටියා. නමුත් කවුරුවත් බුලි කළේ නෑ. ගෙවල්වල දේවල් හාරා ඇවිස්සුවේ නෑ. සහෝදරත්වය තිබුණා.
පාසලෙන්ම පවත්වන අටේ අවසාන වාර විභාගය තීරණාත්මක එකක්. ඒකේ ලකුණු අනුව නවවන ශ්රේණියේ දී විද්යාව හා ගණිතය ලකුණු අනුව විද්යා කලා වානිජ ධාරා වලට බෙදුවා. විෂෂයන් අටක් තිබුණා. ඒ විෂයයන් අට විද්යාව කළ මට ගණිතය, ජීව විද්යාව, භෞතික විද්යාව, රසායන විද්යාව, ඉංග්රීසි, සිංහල, බුද්ධාගම, හා චිත්ර වුණා. දහවන ශ්රේණිය අවසානයේ සාමාන්ය පෙළ විභාගයට පෙනී සිටීමට වෙනවා.
උසස් පෙළ විද්යාව කරන්න නම් ගණිතය/ජීව විද්යාව /භෞතික විද්යාව /රසායන විද්යාව යන ඒවායින් දෙකකට සම්මාන සහිතව විභාගය සමත් වෙන්න ඕන. ගණිතය කරන්න නම් ගණිතය සමග තවත් විද්යා විෂයයට සම්මාන සහිතව සමත් වෙන්න ඕන.
ටියුෂන් කියන එක යන්තමින් මතුව ආවේ ඒ දවස්වල. සමහර සල්ලි තියෙන ළමයින්ගේ දෙමව්පියන් ගෙවල්වලට ගුරුවරු ගෙන්වා වැඩිපුර ඉගැන්වීම් කළා. ඒත් ඒවා රහසේ වගේ තමයි වුණේ. අපට ඒ අවස්ථා උදා වුණේ නෑ.

Thursday, July 10, 2025

ඈත්වීම

 

ඈත්වීම


















රු නඟින හිරු බසින එකම අහසක යටින්
ඔබ තැනක වැඩක ඇති මං මෙහේ නිදිමතින්
එදා දුටු සිහින නෑ සැබෑ වී කිසි ලෙසින්
ජීවිතේ ගෙවී යයි හමුවීම් නැත ඉතින්

කඳු උඩින් වෙනද වගෙ ඉරපාන පේනවද
ගමේ කෙළවර තාම දොළපාර ගලනවද
පොඩි ළමයි වෙල් එළියෙ සරුංගල් අරිනවද
අපේ සෙල්ලම් ගෙදර හදපු තැන තියෙනවද

කෝටු සිටුවා සාරි වටේටම එල්ලලා
මං තාත්තා වෙලා ඔයා අම්මා වෙලා
මල්ලිලා නංගිලා අපේ දරුවන් වෙලා
කැලෑ ගෙඩි කොළ කඩා මාළු පිණි සරි වෙලා

කාලයට තිබුණෙ හරි තදියමක් ගතවෙන්න
ඒ නපුරු කාලයට බැරි වුණා නවතින්න
පුංචි හිත්වල සතුට හොරෙන් අරගෙන යන්න
විතරමයි කාලයට ඕන කළෙ කරගන්න

කාලෙකට පස්සේ මං එනවිටදි කල්බලා
පුදුමයකි මට ඔයා හැඩවෙලා ලොකු වෙලා
ඇත්තටම අපි ගෙයක් හදමු කෝ එක් වෙලා
ඔයාගෙන් ඇහු වෙලේ ඇයි හිටියෙ ගොලු වෙලා

Thursday, June 26, 2025

ෆොල්සම් වැව අසබඩ

 ෆොල්සම් වැව අසබඩ






















ලා ඉමි ජල තලය හිරු එළිය වැද දිළෙන
තරඟ නැග පාව විත් ගල්තලා මත හැපෙන
හැපි හැපී කැඩි කැඩී ආයෙ ආයෙත් හැදෙන
සිතුවිලි ද තරඟ මෙන් සිතේ බිඳි බිඳි නැඟෙන
ගැඹුරු තැන්වල වතුර තද නිලට පැහැය ගෙන
නොගැඹුරේ ළා පැහැය පතුළ මා නෙත ගැටෙන
සිතට එන සිතුවිලිද වරෙක ළා පැහැය ගෙන
නොගැඹුරුය වරෙක තව වරෙක තද පාට වෙන

Friday, June 20, 2025

බෝනිකි ගෙවල් : මාලිනී ගනේවත්ත

 බෝනිකි ගෙවල් : මාලිනී ගනේවත්ත



මිල රු.500.00
Grantha.lk වට්ටම 20%
වට්ටම් සහිතව ම්ල රු.400.00
ඇණවුම් කිරීම සඳහා පිවිසෙන්න
පොත් ඇණවුම් කළ හැකි ක්රම;
⚫ www.grantha.lk වෙබ් අඩවියට පිවීසීම මඟින් අන්තර්ජාලය හරහා ඇණවුම ලබා දීම.
⚫6/39, අළුත් ගාලු පාර, කොරළවැල්ල, මොරටුව ලිපිනයෙහි පිහි‌ටි Grantha.lk පොත් හලට පැමිණ මිලදී ගැනීම
⚫ කාර්යයාලීය වේලාවන් හී දී අපගේ 071 9 44 88 99 දුරකථනයට ඇමතීම මඟින්.
⚫ ඕනෑම වේලාවක දී SMS, Viber, WhatsApp (071 9 448899) සේවා වලට හෝ Grantha.lk පිටුව වෙත පහත විස්තර එවීම මඟින්.
අවශ්ය පොත හෝ පොත් වල නම්:-
ඔබගේ නම:-
ලිපිනය:-
දිස්ත්රික්කය:-
දුරකථන අංකය:-
ගෙවීම් කරන ආකාරය:- Cash on Delivery / Bank Deposit / Credit Card
පොත ලබාගන්නා ආකාරය: - Courier / Reserve

Saturday, June 7, 2025

දරුවෙකුට මව් කිරි දෙන අන්තිම දවසක් තියෙනවා.

 දරුවෙකුට මව් කිරි දෙන අන්තිම දවසක් තියෙනවා.



















රුවෙකුට මව් කිරි දෙන අන්තිම දවසක් තියෙනවා.
දරුවෙකුට තලප කෑම කවන අන්තිම දවසක් තියෙනවා.
දරුවෙක් තුරුළු වී නිදියන අන්තිම දවසක් තියෙනවා.
දරුවෙක් ඉස්කෝලෙ ගිහින් එනකම් බලා ඉන්න අන්තිම දවසක් තියෙනවා.
දරුවෙක් උසස් අධ්යාපනය ලබා ඉවරවෙන දවසක් තියෙනවා.
දරුවෙක් රැකියාවට ගිහින් ඇවිත් 'අම්මේ මං ආවා' කියන අන්තිම දවසක් තියෙනවා
ඊළඟට එළඹෙන්නේ දරුවන් ඈතට ඈතට යන දවස
ඒ නිසා අර මුලින් කී දවස්...කවදාහරි
Those were the days!